Depressie bij dementie: wat zijn specifieke symptomen bij verpleeghuisbewoners?

Inleiding: Comorbide depressie komt bij 19% van de dementerende verpleeghuisbewoners voor (Verkaik et al., 2009: Am J Geriat Psychiatry; Zuidema et al., 2007: Int J Geriat Psychiatry) en heeft negatieve gevolgen voor zowel bewoners als voor naasten en zorgverleners. Herkenning is slecht. Verzorgenden en verpleegkundigen herkennen resp. 55% en 49% van de comorbide depressies, psychiaters 44%, maatschappelijk werkers 37% en verpleeghuisartsen 14% (Brühl et al., 2007: J Am Med Dir Assoc). Herkenning is lastig door communicatieproblemen, een overlap van symptomen en doordat depressie bij dementie klinisch verschilt van Major Depressive Disorder (DSM-IV: APA, 1994). Deze studie laat zien welke symptomen kenmerkend zijn voor depressie bij dementerende verpleeghuisbewoners. Methoden: Als onderdeel van een multicentre RCT op 18 psychogeriatrische afdelingen van 9 verpleeghuizen, screenden verpleeghuisartsen/psychologen 244 bewoners op de aanwezigheid van comorbide depressie bij dementie. Zij gebruikten de Provisional Diagnostic Criteria for Depression of Alzheimer Disease (PDC-dAD) (Olin et al., 2002a en 2002b: Am J Geriatr Psychiatry). De verpleeghuisartsen/psychologen hielden bij aan welke criteria de bewoners voldeden en welke depressiesymptomen aanwezig waren. Resultaten: Depressieve stemming, prikkelbaarheid en vermoeidheid kwamen het meest voor bij de 96 bewoners die als dementerend (GDS stadia 2 t/m 6) en depressief gediagnosticeerd werden, resp. bij 94%, 76% en 73%. Het profiel verschilt niet tussen de verschillende dementiestadia: bewoners vertonen gemiddeld 5.6 symptomen (SD 1.84), en dezelfde symptomen komen in de begin stadia even vaak voor als in de latere stadia (Verkaik et al., 2009: Am J Geriatr Psychiatry). Conclusies: Volgens de PDC-dAD is prikkelbaarheid is een van de specifieke symptomen van comorbide depressie bij dementie. Uit de huidige studie blijkt prikkelbaarheid tevens een van de meest prevalente symptomen van depressie bij dementerende verpleeghuisbewoners te zijn. Prikkelbaarheid kan zorgverleners daarom attenderen op de mogelijke aanwezigheid van depressie en zo vroegtijdige herkenning vergroten.