Senior researcher Healthcare System and Governance
Publicatie
Publication date
Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over.
Reitsma, M., Brabers, A., Korevaar, J., Jong, J. de, Dijk, M. van, Dijk, L. van. Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over. www.nivel.nl: NIVEL, 2013.
Download the PDF
In het voorjaar van 2013 is het Meldpunt Verspilling in de zorg gelanceerd door het ministerie van VWS. Het meest werd genoemd dat mensen geneesmiddelen overhouden, die dan moeten worden weggegooid. Natuurlijk is het zonde dat je, dure, medicijnen weggooit. Maar, is dat verspilling? Het NIVEL vroeg de leden van het Consumentenpanel Gezondheidzorg naar hun ervaringen.
In het NIVEL-onderzoek gebruikt de helft receptgeneesmiddelen. Het blijkt dat een derde van hen wel eens geneesmiddelen over houdt. Maar, dat is lang niet altijd verspilling. Mensen vertellen dat ze stoppen met een medicijn omdat ze last hebben van een bijwerking of omdat de dosering moet worden bijgesteld. Dat ontdek je natuurlijk pas als je bepaalde medicijnen slikt. De duur en het effect van een behandeling zijn niet altijd te voorspellen. NIVEL-onderzoekster Margreet Reitsma: “Je zou natuurlijk kleine hoeveelheden medicijnen kunnen verstrekken, dan houden mensen ook minder over. Maar, dan zouden mensen veel vaker naar de apotheek moeten komen en hebben die apotheken ook meer werk. Dat is niet handig en duurder.”
Kleiner aandeel zorguitgaven
Steeds meer Nederlanders gebruiken geneesmiddelen. Vooral ouderen slikken vaak verschillende geneesmiddelen per dag. Om de kosten die dit stijgend geneesmiddelengebruik met zich meebrengt te drukken is een aantal geneesmiddelen (deels) uit de basisverzekering gehaald (bijvoorbeeld benzodiazepines, de pil en maagzuurremmers) en vergoeden veel zorgverzekeraars alleen de goedkoopste variant van een middel. Door deze maatregelen daalde het aandeel van de geneesmiddelen in de totale zorguitgaven van 8,5% in 2000 naar 6,4% in 2012.
Terugbrengen
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen die geneesmiddelen over hebben, deze terugbrengen naar de apotheek. Dit is het beste voor het milieu, bovendien kan de apotheek noteren dat een patiënt is gestopt. Is dit bijvoorbeeld vanwege de bijwerkingen, dan kan de apotheek dat doorgeven aan de voorschrijvende arts om te voorkomen dat de patiënt een nieuw recept krijgt voor datzelfde geneesmiddel. Zo lever je die patiënt bovendien betere zorg. Een ander deel van de gebruikers brengt geneesmiddelen weg als chemisch afval, maar er zijn ook mensen die geneesmiddelen in de vuilnisbak gooien of door de wc spoelen. En sommige apothekers nemen geneesmiddelen ook niet terug. NIVEL-onderzoekster Margreet Reitsma: “Apothekers zijn niet verplicht om medicijnen terug te nemen. Het zou wel goed zijn als ze het wel zouden doen. Niet alleen voor het milieu, maar ook omdat ze zo meer inzicht krijgen in redenen van patiënten om te stoppen met het gebruiken van medicijnen.”
Consumentenpanel Gezondheidszorg
Voor het onderzoek hebben 1300 leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL een online of een papieren vragenlijst ingevuld. Dit panel bestaat uit bijna 9000 mensen van 18 jaar en ouder. Binnen dit panel verzamelt het NIVEL informatie over de meningen over de gezondheidszorg en de ervaringen hiermee onder de algemene bevolking in Nederland.
In het NIVEL-onderzoek gebruikt de helft receptgeneesmiddelen. Het blijkt dat een derde van hen wel eens geneesmiddelen over houdt. Maar, dat is lang niet altijd verspilling. Mensen vertellen dat ze stoppen met een medicijn omdat ze last hebben van een bijwerking of omdat de dosering moet worden bijgesteld. Dat ontdek je natuurlijk pas als je bepaalde medicijnen slikt. De duur en het effect van een behandeling zijn niet altijd te voorspellen. NIVEL-onderzoekster Margreet Reitsma: “Je zou natuurlijk kleine hoeveelheden medicijnen kunnen verstrekken, dan houden mensen ook minder over. Maar, dan zouden mensen veel vaker naar de apotheek moeten komen en hebben die apotheken ook meer werk. Dat is niet handig en duurder.”
Kleiner aandeel zorguitgaven
Steeds meer Nederlanders gebruiken geneesmiddelen. Vooral ouderen slikken vaak verschillende geneesmiddelen per dag. Om de kosten die dit stijgend geneesmiddelengebruik met zich meebrengt te drukken is een aantal geneesmiddelen (deels) uit de basisverzekering gehaald (bijvoorbeeld benzodiazepines, de pil en maagzuurremmers) en vergoeden veel zorgverzekeraars alleen de goedkoopste variant van een middel. Door deze maatregelen daalde het aandeel van de geneesmiddelen in de totale zorguitgaven van 8,5% in 2000 naar 6,4% in 2012.
Terugbrengen
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen die geneesmiddelen over hebben, deze terugbrengen naar de apotheek. Dit is het beste voor het milieu, bovendien kan de apotheek noteren dat een patiënt is gestopt. Is dit bijvoorbeeld vanwege de bijwerkingen, dan kan de apotheek dat doorgeven aan de voorschrijvende arts om te voorkomen dat de patiënt een nieuw recept krijgt voor datzelfde geneesmiddel. Zo lever je die patiënt bovendien betere zorg. Een ander deel van de gebruikers brengt geneesmiddelen weg als chemisch afval, maar er zijn ook mensen die geneesmiddelen in de vuilnisbak gooien of door de wc spoelen. En sommige apothekers nemen geneesmiddelen ook niet terug. NIVEL-onderzoekster Margreet Reitsma: “Apothekers zijn niet verplicht om medicijnen terug te nemen. Het zou wel goed zijn als ze het wel zouden doen. Niet alleen voor het milieu, maar ook omdat ze zo meer inzicht krijgen in redenen van patiënten om te stoppen met het gebruiken van medicijnen.”
Consumentenpanel Gezondheidszorg
Voor het onderzoek hebben 1300 leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL een online of een papieren vragenlijst ingevuld. Dit panel bestaat uit bijna 9000 mensen van 18 jaar en ouder. Binnen dit panel verzamelt het NIVEL informatie over de meningen over de gezondheidszorg en de ervaringen hiermee onder de algemene bevolking in Nederland.
Gegevensverzameling
