Coordinator research program Nursing Care and Elderly Care; endowed professor 'Nursing and care at the end of life', VU University Medical Center Amsterdam, The Netherlands
Publicatie
Publication date
Een meta-review over e-health bij kanker: welke effecten heeft e-health op patiënten en mantelzorgers.
Slev, V.N., Mistiaen, P., Pasman, H.R.W., Verdonck-de Leeuw, I.M., Uden-Kraan, C.F. van, Francke, A.L. Een meta-review over e-health bij kanker: welke effecten heeft e-health op patiënten en mantelzorgers. Verpleegkunde: 2016, 31(4), p. 8-17.
Doel
Dit artikel moet inzicht geven in de huidige stand van zaken rondom de effecten van e-health op patiënten met kanker en mantelzorgers.
Methode
Een systematische literatuurstudie van bestaande systematische literatuurstudies (een zogenoemde meta-review) is uitgevoerd, op basis van zoekstrategieën verricht in maart 2014 in PubMed, Embase, CINAHL, PsycINFO en Cochrane Library.
Resultaten
Tien systematische literatuurstudies over de effecten van e-health op patiënten met kanker werden geïncludeerd. Aandacht voor effecten op mantelzorgers ontbrak. Bewijs werd gevonden voor effecten op ervaren ondersteuning, kennis en informatievaardigheden. Daarnaast werden indicaties van effecten op gezondheidstoestand en participatie in de zorg gevonden. Bevindingen over effecten op besluitvorming, psychisch welbevinden, depressie, angst en kwaliteit van leven waren tegenstrijdig.
Discussie
De meeste van de tien geïncludeerde systematische literatuurstudies richtten zich niet op patiënten in een specifiek stadium van de ziekte of behandeling, specifieke tumorsoorten of achtergrondkenmerken.
Conclusie
Er is wetenschappelijk bewijs dat e-health positieve effecten heeft op ervaren ondersteuning, kennis en informatievaardigheden van patiënten met kanker. Omdat bewijs voor effecten op andere uitkomsten ontbreekt, beperkt of niet eenduidig is, is – zeker gezien de snelle ontwikkelingen van e-health – meer onderzoek nodig naar de effecten van e-health bij zowel patiënten met kanker als bij mantelzorgers. (aut. ref.)
Dit artikel moet inzicht geven in de huidige stand van zaken rondom de effecten van e-health op patiënten met kanker en mantelzorgers.
Methode
Een systematische literatuurstudie van bestaande systematische literatuurstudies (een zogenoemde meta-review) is uitgevoerd, op basis van zoekstrategieën verricht in maart 2014 in PubMed, Embase, CINAHL, PsycINFO en Cochrane Library.
Resultaten
Tien systematische literatuurstudies over de effecten van e-health op patiënten met kanker werden geïncludeerd. Aandacht voor effecten op mantelzorgers ontbrak. Bewijs werd gevonden voor effecten op ervaren ondersteuning, kennis en informatievaardigheden. Daarnaast werden indicaties van effecten op gezondheidstoestand en participatie in de zorg gevonden. Bevindingen over effecten op besluitvorming, psychisch welbevinden, depressie, angst en kwaliteit van leven waren tegenstrijdig.
Discussie
De meeste van de tien geïncludeerde systematische literatuurstudies richtten zich niet op patiënten in een specifiek stadium van de ziekte of behandeling, specifieke tumorsoorten of achtergrondkenmerken.
Conclusie
Er is wetenschappelijk bewijs dat e-health positieve effecten heeft op ervaren ondersteuning, kennis en informatievaardigheden van patiënten met kanker. Omdat bewijs voor effecten op andere uitkomsten ontbreekt, beperkt of niet eenduidig is, is – zeker gezien de snelle ontwikkelingen van e-health – meer onderzoek nodig naar de effecten van e-health bij zowel patiënten met kanker als bij mantelzorgers. (aut. ref.)