Coordinator research program Nursing Care and Elderly Care; endowed professor 'Nursing and care at the end of life', VU University Medical Center Amsterdam, The Netherlands
Publicatie
Publication date
Eetprofielen van cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen: handleiding en vragenlijst.
Peeters, J.M., Francke, A.L., Beek, A.P.A. van, Friele, R.D. Eetprofielen van cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen: handleiding en vragenlijst. Utrecht: NIVEL, 2006. 29 p.
Download the PDF
Het NIVEL heeft in opdracht van de landelijke cateraar Albron onderzoek gedaan naar de voorkeuren van cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen op het gebied van eten en drinken en ambiance.
Dit onderzoek heeft geleid tot een indeling in vijf typen eters én tot de ontwikkeling van een vragenlijst, waarmee de eetprofielen van cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen in kaart gebracht kunnen worden. Eetprofielen zijn ‘typen eters’ onderscheiden aan de hand van gewoontes en voorkeuren op het gebied van eten en drinken.
Albron gaat de eetprofielen inzetten in de Beter Eten Monitor waardoor haar dienstverlening nog beter kan worden afgestemd op de wensen van cliënten in zorginstellingen. In die monitor verzamelt Albron gegevens over wat cliënten belangrijk vinden bij eten en drinken.
De vijf onderscheiden eetprofielen luiden: de traditionele eter, de avontuurlijke eter, de gemakkelijke eter, de kritische eter en de dankbare eter. De traditionele eter eet het liefst wat hij van huis uit gewend is, hecht weinig belang aan een luxe maaltijd en houdt niet van gerechten uit de buitenlandse keuken in tegenstelling tot de avontuurlijke eter. De gemakkelijke eter lust bijna alles, vindt het fijn om samen met andere bewoners te eten, maar vindt een vriendelijke bediening belangrijk. Cliënten die kritisch en kieskeurig zijn wat eten en drinken betreft en een verfijnde smaak hebben horen tot het type kritische eter. De dankbare eter is daarentegen niet erg kritisch of kieskeurig, klaagt nooit over het eten, heeft geen verfijnde smaak en vindt eten vooral een gezellige aangelegenheid.
Inzicht in typen eters van cliënten is essentieel om de zorg- en dienstverlening op dit gebied te verbeteren. Dit sluit aan bij vraaggerichte zorg, waarbij het cliëntenperspectief centraal staat en de cliënt de mogelijkheid heeft om zelf te kiezen. Het past ook bij de huidige aandacht voor het verbeteren van de voedingstoestand van deze doelgroep. Door rekening te houden met verschillende typen eters, kan de kwaliteit van leven van cliënten worden verhoogd.
Zorgorganisaties die de vragenlijst door hun cliënten, eventueel met hulp van hun familielid of verzorgende laten invullen en deze via NIVEL/Albron laten analyseren, krijgen inzicht in de ‘mix’ van eetprofielen van hun cliënten. De zorgorganisatie kan de verdeling van de typen eters vergelijken met het maaltijdaanbod. Op die manier wordt duidelijk of het assortiment voldoende breed is om alle typen eters te bedienen.
De vragenlijst is ontwikkeld met behulp van een klankbordgroep van deskundigen op het gebied van verpleging & verzorging: voeding, facilitair management en zorg. De vragenlijst is afgenomen onder ruim 300 cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen en door NIVEL getoetst op validiteit en betrouwbaarheid.
Dit onderzoek heeft geleid tot een indeling in vijf typen eters én tot de ontwikkeling van een vragenlijst, waarmee de eetprofielen van cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen in kaart gebracht kunnen worden. Eetprofielen zijn ‘typen eters’ onderscheiden aan de hand van gewoontes en voorkeuren op het gebied van eten en drinken.
Albron gaat de eetprofielen inzetten in de Beter Eten Monitor waardoor haar dienstverlening nog beter kan worden afgestemd op de wensen van cliënten in zorginstellingen. In die monitor verzamelt Albron gegevens over wat cliënten belangrijk vinden bij eten en drinken.
De vijf onderscheiden eetprofielen luiden: de traditionele eter, de avontuurlijke eter, de gemakkelijke eter, de kritische eter en de dankbare eter. De traditionele eter eet het liefst wat hij van huis uit gewend is, hecht weinig belang aan een luxe maaltijd en houdt niet van gerechten uit de buitenlandse keuken in tegenstelling tot de avontuurlijke eter. De gemakkelijke eter lust bijna alles, vindt het fijn om samen met andere bewoners te eten, maar vindt een vriendelijke bediening belangrijk. Cliënten die kritisch en kieskeurig zijn wat eten en drinken betreft en een verfijnde smaak hebben horen tot het type kritische eter. De dankbare eter is daarentegen niet erg kritisch of kieskeurig, klaagt nooit over het eten, heeft geen verfijnde smaak en vindt eten vooral een gezellige aangelegenheid.
Inzicht in typen eters van cliënten is essentieel om de zorg- en dienstverlening op dit gebied te verbeteren. Dit sluit aan bij vraaggerichte zorg, waarbij het cliëntenperspectief centraal staat en de cliënt de mogelijkheid heeft om zelf te kiezen. Het past ook bij de huidige aandacht voor het verbeteren van de voedingstoestand van deze doelgroep. Door rekening te houden met verschillende typen eters, kan de kwaliteit van leven van cliënten worden verhoogd.
Zorgorganisaties die de vragenlijst door hun cliënten, eventueel met hulp van hun familielid of verzorgende laten invullen en deze via NIVEL/Albron laten analyseren, krijgen inzicht in de ‘mix’ van eetprofielen van hun cliënten. De zorgorganisatie kan de verdeling van de typen eters vergelijken met het maaltijdaanbod. Op die manier wordt duidelijk of het assortiment voldoende breed is om alle typen eters te bedienen.
De vragenlijst is ontwikkeld met behulp van een klankbordgroep van deskundigen op het gebied van verpleging & verzorging: voeding, facilitair management en zorg. De vragenlijst is afgenomen onder ruim 300 cliënten van verpleeg- en verzorgingshuizen en door NIVEL getoetst op validiteit en betrouwbaarheid.
