Internationale ontwikkelingen in kwaliteitsindicatoren voor palliatieve zorg.

Achtergrond en doelstelling. In 2007 verrichtten Pasman et al. een systematische review waaruit bleek dat er voor palliatieve zorg reeds verschillende kwaliteitsindicatoren ontwikkeld waren. De meeste indicatoren verwijzen naar lichamelijke aspecten van palliatieve zorg, terwijl indicatoren gerelateerd aan psychosociale en spirituele aspecten nog schaars waren. Een beschrijving van bruikbaarheid, validiteit en betrouwbaarheid van de indicatoren ontbrak vaak. Gezien de toenemende aandacht voor het meten van kwaliteit van zorg, werd verwacht dat veel nieuwe kwaliteitsindicatoren zouden zijn ontwikkeld. Dit gaf aanleiding tot een update van de review uit 2007, teneinde te bekijken of er nieuwe ontwikkelingen plaatsvonden, zowel qua aantal en type indicatoren, als qua methodologie. Methode. Eind 2011 werd systematisch gezocht in de databases PubMed/Medline, Embase, CINAHL en PsycINFO. Onafhankelijk van elkaar selecteerden twee onderzoekers relevante publicaties. Publicaties werden enkel geïncludeerd als kwaliteitsindicatoren met een noemer en teller, dan wel met een herleidbare streefnorm werden aangeduid. Resultaten. Waar in 2007 16 publicaties aan de inclusiecriteria voldeden, werden nu 10 aanvullende publicaties gevonden. Uit deze publicaties blijkt dat er een vijftal nieuwe sets met kwaliteitsindicatoren voor palliatieve zorg zijn ontwikkeld. Twee sets zijn ontwikkeld voor kankerpatiënten, één set geldt specifiek voor hospice-patiënten en twee sets zijn algemeen voor palliatieve zorg ontwikkeld, zonder toespitsing op een welbepaalde setting of patiëntenpopulatie. Andere relevante publicaties beschrijven verdergaande ontwikkeling of verbetering van bestaande indicatorensets. Het is opvallend dat de indicatoren die zich richten op psychosociale en spirituele aspecten nog steeds in de minderheid zijn. De methodologische kwaliteit (zoals bruikbaarheid, validiteit en betrouwbaarheid) van de publicaties en de daaraan verbonden indicatorensets varieert sterk. Discussie en conclusie(s). Tussen 2007 en 2011 is het aantal kwaliteitsindicatoren voor palliatieve zorg duidelijk toegenomen. Om de kwaliteit van palliatieve zorg accuraat te kunnen monitoren, is er nog steeds nood aan verdere methodologische onderbouwing van deze indicatoren.