Publicatie
Publication date
Landelijke evaluatie van casemanagement dementie.
Peeters, J.M., Lange, J. de, Asch, I. van, Spreeuwenberg, P., Veerbeek, M., Pot, A.M., Francke, A.L. Landelijke evaluatie van casemanagement dementie. Utrecht: NIVEL, 2012. 135 p.
Download the PDF
Mantelzorgers die worden ondersteund door een casemanager zijn beter geïnformeerd over dementie en beter op de hoogte van zorgmogelijkheden. Ook kunnen zij beter omgaan met probleemgedrag van hun naaste. Dit blijkt uit onderzoek van het NIVEL en het Trimbos-instituut in dertien regio’s verspreid over het land.
Een casemanager is een zorgverlener, meestal een verpleegkundige met specialistische kennis, in dit geval over dementie, die fungeert als centraal aanspreekpunt in de zorg. Zij ondersteunt de persoon met dementie en de mantelzorgers en stemt de zorg van verschillende zorgverleners af. Ook geeft ze informatie over dementie en het omgaan met de gevolgen hiervan. NIVEL-programmaleider Anneke Francke: "Als mensen geconfronteerd worden met dementie komt er heel veel op de persoon met dementie en de mantelzorgers af. Angst, boosheid, verwarring, maar ook vragen als waar kan ik hulp krijgen als het me straks te veel wordt? Een casemanager maakt mensen wegwijs in dementieland en biedt een luisterend oor."
Beter geïnformeerd
Mantelzorgers zijn positief over de casemanagers, gemiddeld krijgt deze een 8. Mantelzorgers blijken beter geïnformeerd over zorg- en ondersteuningsmogelijkheden en over dementie. Ook zijn ze minder eenzaam dan mantelzorgers die niet kunnen terugvallen op een casemanager. Na een jaar casemanagement kunnen mantelzorgers ook beter omgaan met probleemgedrag van hun naaste en staan ze er minder alleen voor.
Zorggebruik
Ook zorggebruik is in kaart gebracht. Mensen met dementie en hun mantelzorgers bezoeken na de start met casemanagement minder vaak de huisartsenpost. In het jaar voor het begin van casemanagement heeft 39% van de personen met dementie buiten kantooruren contact gehad met de huisarts of een huisartsenpost. Een jaar later is dat percentage gedaald naar 29%.
Van dagactiviteiten maakt 18% gebruik in het jaar voor de start van casemanagement en dat verdubbelt naar 36% in het jaar daarna.
De zorglast en kwaliteit van leven van mantelzorgers veranderen weinig in het eerste jaar met casemanagement. Mantelzorgers gaan vaak zo ver als zij aankunnen. De zorglast wordt dan niet minder, maar voor een mantelzorger is het wel prettig als je beter kan omgaan met moeilijke situaties. Onderzoekers Anne Margriet Pot en Jacomine de Lange van het Trimbos-instituut: "Het feit dat mantelzorgers minder vaak naar de huisartsenpost gaan, wijst erop dat ze de zorg voor hun naaste met dementie beter onder controle hebben. "
Voorwaarden
Belangrijke voorwaarden voor goede implementatie van casemanagement zijn samenwerking tussen zorgaanbieders in de regio, inbedding van casemanagement binnen de regionale zorgketen, een onafhankelijke positie van de casemanager, structurele financiering, en deskundigheid van de casemanager. Daarnaast zijn voldoende tijd en goede bekendheid van het casemanagement in de regio van belang.
Een casemanager is een zorgverlener, meestal een verpleegkundige met specialistische kennis, in dit geval over dementie, die fungeert als centraal aanspreekpunt in de zorg. Zij ondersteunt de persoon met dementie en de mantelzorgers en stemt de zorg van verschillende zorgverleners af. Ook geeft ze informatie over dementie en het omgaan met de gevolgen hiervan. NIVEL-programmaleider Anneke Francke: "Als mensen geconfronteerd worden met dementie komt er heel veel op de persoon met dementie en de mantelzorgers af. Angst, boosheid, verwarring, maar ook vragen als waar kan ik hulp krijgen als het me straks te veel wordt? Een casemanager maakt mensen wegwijs in dementieland en biedt een luisterend oor."
Beter geïnformeerd
Mantelzorgers zijn positief over de casemanagers, gemiddeld krijgt deze een 8. Mantelzorgers blijken beter geïnformeerd over zorg- en ondersteuningsmogelijkheden en over dementie. Ook zijn ze minder eenzaam dan mantelzorgers die niet kunnen terugvallen op een casemanager. Na een jaar casemanagement kunnen mantelzorgers ook beter omgaan met probleemgedrag van hun naaste en staan ze er minder alleen voor.
Zorggebruik
Ook zorggebruik is in kaart gebracht. Mensen met dementie en hun mantelzorgers bezoeken na de start met casemanagement minder vaak de huisartsenpost. In het jaar voor het begin van casemanagement heeft 39% van de personen met dementie buiten kantooruren contact gehad met de huisarts of een huisartsenpost. Een jaar later is dat percentage gedaald naar 29%.
Van dagactiviteiten maakt 18% gebruik in het jaar voor de start van casemanagement en dat verdubbelt naar 36% in het jaar daarna.
De zorglast en kwaliteit van leven van mantelzorgers veranderen weinig in het eerste jaar met casemanagement. Mantelzorgers gaan vaak zo ver als zij aankunnen. De zorglast wordt dan niet minder, maar voor een mantelzorger is het wel prettig als je beter kan omgaan met moeilijke situaties. Onderzoekers Anne Margriet Pot en Jacomine de Lange van het Trimbos-instituut: "Het feit dat mantelzorgers minder vaak naar de huisartsenpost gaan, wijst erop dat ze de zorg voor hun naaste met dementie beter onder controle hebben. "
Voorwaarden
Belangrijke voorwaarden voor goede implementatie van casemanagement zijn samenwerking tussen zorgaanbieders in de regio, inbedding van casemanagement binnen de regionale zorgketen, een onafhankelijke positie van de casemanager, structurele financiering, en deskundigheid van de casemanager. Daarnaast zijn voldoende tijd en goede bekendheid van het casemanagement in de regio van belang.
