Coordinator research program Nursing Care and Elderly Care; endowed professor 'Nursing and care at the end of life', VU University Medical Center Amsterdam, The Netherlands
Publicatie
Publication date
Monitor Zorg op afstand: verslaglegging van de peiling eind 2008/begin 2009.
Peeters, J.M., Francke, A.L. Monitor Zorg op afstand: verslaglegging van de peiling eind 2008/begin 2009. www.nivel.nl: NIVEL, 2009.
Download the PDF
Het aantal cliënten dat ‘zorg op afstand’ krijgt via een ‘tele-’ of videoverbinding met de thuiszorgmedewerker bleef in 2008 ongeveer gelijk. Verspreiding komt langzamer van de grond dan gewenst, en dat is een gemiste kans. Wel is het aanbod van producten en diensten binnen deze vorm van zorg inmiddels enorm uitgebreid en toegesneden op meer doelgroepen.
Er zijn grof gezegd twee vormen van zorg op afstand: videocommunicatie en telebegeleiding. Bij videocommunicatie kan een cliënt of mantelzorger vanuit huis via de afstandsbediening, een druk op de knop of een touch screen, contact opnemen met de medewerker van de zorgcentrale. Deze verschijnt dan vrijwel direct op het beeldscherm en kan vragen beantwoorden. Bij telebegeleiding heeft een cliënt een Health Buddy, een soort mobiele telefoon waarop hij dagelijks een aantal vragen over zijn ziekte of leefstijl invult. Deze wordt vooral gebruikt om patiënten met diabetes, COPD (chronisch obstructieve longziekte) of hartfalen te ondersteunen.
Langer thuis wonen
Zorg op afstand voorziet in snelle bereikbaarheid van de thuiszorg, zonder ‘fysiek’ contact. Uit een eerdere peiling is gebleken dat cliënten zich hierdoor veiliger voelen en verwachten langer thuis te kunnen wonen. Zorg op afstand is ook een antwoord op de toenemende vraag naar zorg en het verwachte tekort aan thuiszorgmedewerkers. Op het moment van de peiling leverden elf organisaties zorg op afstand aan 1021 cliënten: 765 kregen videocommunicatie en 256 telebegeleiding. Dit aantal is ongeveer gelijk gebleven aan het voorgaande jaar.
Weinig financiële ruimte
NIVEL-onderzoeker José Peeters: “Dit komt enerzijds doordat twee instellingen er vanwege faillissement of financiële problemen mee zijn gestopt. Anderzijds zijn er nieuwe instellingen bijgekomen. Het een compenseert het ander. Bovendien was de techniek lastiger en kostbaarder dan verwacht en is er weinig financiële ruimte voor innovatie, dit blijkt ook uit een rapport van de Algemene Rekenkamer. Dit soort projecten wordt vaak tijdelijk gefinancierd. Er moet duidelijkheid komen over de vervolgfinanciering en de techniek moet worden gestandaardiseerd. Oorspronkelijk was deze vorm van zorg bedoeld voor mensen met een AWBZ-indicatie, maar zorg op afstand wordt nu ook veel aangeboden aan ouderen die nog relatief gezond zijn. Cliënten, mantelzorgers en betrokken medewerkers zijn positief.”
Toekomst
Bij negen thuiszorgorganisaties is inmiddels videocommunicatie mogelijk van de cliënt met kinderen en kleinkinderen, mantelzorgers en familie. Ook zijn er speciale ‘zorg op afstand-arrangementen’ ontwikkeld voor specifieke groepen, zoals cliënten met diabetes, COPD of hartfalen. Voor de toekomst liggen er plannen om het dienstenaanbod verder te ontwikkelen en de techniek te standaardiseren.
Actiepunten
ActiZ voert sinds 2005 het programma Zorg op afstand uit. ActiZ is druk bezig met de voorbereiding van een doorbraakconferentie in het najaar van 2009, om oplossingen te vinden voor een betere aansluiting van de technische systemen en programma’s en om duidelijkheid te krijgen over de definitieve financiering van zorg op afstand.
Er zijn grof gezegd twee vormen van zorg op afstand: videocommunicatie en telebegeleiding. Bij videocommunicatie kan een cliënt of mantelzorger vanuit huis via de afstandsbediening, een druk op de knop of een touch screen, contact opnemen met de medewerker van de zorgcentrale. Deze verschijnt dan vrijwel direct op het beeldscherm en kan vragen beantwoorden. Bij telebegeleiding heeft een cliënt een Health Buddy, een soort mobiele telefoon waarop hij dagelijks een aantal vragen over zijn ziekte of leefstijl invult. Deze wordt vooral gebruikt om patiënten met diabetes, COPD (chronisch obstructieve longziekte) of hartfalen te ondersteunen.
Langer thuis wonen
Zorg op afstand voorziet in snelle bereikbaarheid van de thuiszorg, zonder ‘fysiek’ contact. Uit een eerdere peiling is gebleken dat cliënten zich hierdoor veiliger voelen en verwachten langer thuis te kunnen wonen. Zorg op afstand is ook een antwoord op de toenemende vraag naar zorg en het verwachte tekort aan thuiszorgmedewerkers. Op het moment van de peiling leverden elf organisaties zorg op afstand aan 1021 cliënten: 765 kregen videocommunicatie en 256 telebegeleiding. Dit aantal is ongeveer gelijk gebleven aan het voorgaande jaar.
Weinig financiële ruimte
NIVEL-onderzoeker José Peeters: “Dit komt enerzijds doordat twee instellingen er vanwege faillissement of financiële problemen mee zijn gestopt. Anderzijds zijn er nieuwe instellingen bijgekomen. Het een compenseert het ander. Bovendien was de techniek lastiger en kostbaarder dan verwacht en is er weinig financiële ruimte voor innovatie, dit blijkt ook uit een rapport van de Algemene Rekenkamer. Dit soort projecten wordt vaak tijdelijk gefinancierd. Er moet duidelijkheid komen over de vervolgfinanciering en de techniek moet worden gestandaardiseerd. Oorspronkelijk was deze vorm van zorg bedoeld voor mensen met een AWBZ-indicatie, maar zorg op afstand wordt nu ook veel aangeboden aan ouderen die nog relatief gezond zijn. Cliënten, mantelzorgers en betrokken medewerkers zijn positief.”
Toekomst
Bij negen thuiszorgorganisaties is inmiddels videocommunicatie mogelijk van de cliënt met kinderen en kleinkinderen, mantelzorgers en familie. Ook zijn er speciale ‘zorg op afstand-arrangementen’ ontwikkeld voor specifieke groepen, zoals cliënten met diabetes, COPD of hartfalen. Voor de toekomst liggen er plannen om het dienstenaanbod verder te ontwikkelen en de techniek te standaardiseren.
Actiepunten
ActiZ voert sinds 2005 het programma Zorg op afstand uit. ActiZ is druk bezig met de voorbereiding van een doorbraakconferentie in het najaar van 2009, om oplossingen te vinden voor een betere aansluiting van de technische systemen en programma’s en om duidelijkheid te krijgen over de definitieve financiering van zorg op afstand.