Senior researcher Professions in Healthcare and Manpower Planning
Publicatie
Publication date
Monitor: zorggebruik in de huisartspraktijk. Impact van beleidsmaatregelen op het zorggebruik van oudere patiënten.
Flinterman, L., Korevaar, J., Bakker, D. de. Monitor: zorggebruik in de huisartspraktijk. Impact van beleidsmaatregelen op het zorggebruik van oudere patiënten. www.nivel.nl: NIVEL, 2016. 33 p.
Download the PDF
De ervaren werklast en de duur van de contacten met oudere patiënten (≥70 jaar) in de huisartsenpraktijk is toegenomen in de periode 2013-2016.
Oudere patiënten langer onder de zorg van eigen huisarts
De overheid heeft per 1 januari 2015 een aantal maatregelen genomen met als doel mensen zo dicht mogelijk bij huis zorg te verlenen. Deze maatregelen hadden onder andere betrekking op de groep oudere patiënten die hierdoor langer thuis blijven wonen en daardoor langer dan voorheen onder de zorg van de eigen huisarts blijven. Dit kan leiden tot een hoger zorggebruik van oudere patiënten en daarmee tot een toename in de werklast voor de huisarts door direct en indirect patiëntcontact, maar ook door intensievere samenwerking met meerdere partijen zoals de gemeente en het eerstelijns verblijf. In dit onderzoek is gekeken naar het effect van de beleidsmaatregelen op het zorggebruik en de ervaren werklast van de groep oudere patiënten (≥ 70 jaar) in de huisartspraktijk.
Contacten met oudere patiënten langer
Er is een verschuiving van het type contact dat oudere patiënten hebben met hun huisarts. We zien een verschuiving van minder korte naar meer lange consulten en visites in de periode 2013-2016. Het totaal aantal contacten met oudere patiënten is wel gelijk gebleven, maar de totale directe tijd die besteed wordt aan contacten met oudere patiënten, het zorggebruik, is dus toegenomen. Ook wordt de werklast gegenereerd door oudere patiënten in de periode na de beleidsveranderingen als zwaarder ervaren door huisartsen. Deze ervaren toename in zorgzwaarte zit deels in de directe tijd, maar ook in de indirecte tijd waarin huisartsen onder andere met steeds meer partijen (zoals de gemeente, de wijkverpleegkundige of apotheek) moeten afstemmen.
Effecten voor de huisartspraktijk
De toename in zorggebruik en ervaren werklast wordt op dit moment opgevangen door de praktijken zelf. Het is op dit moment nog niet te bepalen of deze groei op haar maximum zit, of dat het zorggebruik nog verder zal toenemen. Indien dit het geval is, kan dit mogelijk tot problemen gaan leiden bij huisartspraktijken. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld minder tijd en aandacht voor andere patiëntgroepen, maar het is ook voorstelbaar dat dit kan leiden tot een (te) hoge werkdruk binnen de huisartspraktijk. Het is daarom belangrijk om de directe en indirecte tijd die besteed wordt aan oudere patiënten te blijven monitoren, zodat er tijdig maatregelen genomen kunnen worden en de zorg voor alle patiënten op peil kan blijven zonder dat huisartsen last krijgen van een (te) hoge werkdruk.
Bronnen
Voor dit onderzoek werden drie verschillende informatiebronnen gebruikt, een vragenlijst onder huisartsen, een focusgroep met huisartsen en gegevens van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn over de periode januari 2013 tot en met september 2016. NIVEL Zorgregistraties eerste lijn bevat gegevens omtrent het gebruik van huisartsenzorg in Nederland. Het zorggebruik van oudere patiënten in de huisartspraktijk werd berekend met behulp van NIVEL Zorgregistraties. De ervaren werklast werd bepaald met behulp van de vragenlijsten en de focusgroep.
Oudere patiënten langer onder de zorg van eigen huisarts
De overheid heeft per 1 januari 2015 een aantal maatregelen genomen met als doel mensen zo dicht mogelijk bij huis zorg te verlenen. Deze maatregelen hadden onder andere betrekking op de groep oudere patiënten die hierdoor langer thuis blijven wonen en daardoor langer dan voorheen onder de zorg van de eigen huisarts blijven. Dit kan leiden tot een hoger zorggebruik van oudere patiënten en daarmee tot een toename in de werklast voor de huisarts door direct en indirect patiëntcontact, maar ook door intensievere samenwerking met meerdere partijen zoals de gemeente en het eerstelijns verblijf. In dit onderzoek is gekeken naar het effect van de beleidsmaatregelen op het zorggebruik en de ervaren werklast van de groep oudere patiënten (≥ 70 jaar) in de huisartspraktijk.
Contacten met oudere patiënten langer
Er is een verschuiving van het type contact dat oudere patiënten hebben met hun huisarts. We zien een verschuiving van minder korte naar meer lange consulten en visites in de periode 2013-2016. Het totaal aantal contacten met oudere patiënten is wel gelijk gebleven, maar de totale directe tijd die besteed wordt aan contacten met oudere patiënten, het zorggebruik, is dus toegenomen. Ook wordt de werklast gegenereerd door oudere patiënten in de periode na de beleidsveranderingen als zwaarder ervaren door huisartsen. Deze ervaren toename in zorgzwaarte zit deels in de directe tijd, maar ook in de indirecte tijd waarin huisartsen onder andere met steeds meer partijen (zoals de gemeente, de wijkverpleegkundige of apotheek) moeten afstemmen.
Effecten voor de huisartspraktijk
De toename in zorggebruik en ervaren werklast wordt op dit moment opgevangen door de praktijken zelf. Het is op dit moment nog niet te bepalen of deze groei op haar maximum zit, of dat het zorggebruik nog verder zal toenemen. Indien dit het geval is, kan dit mogelijk tot problemen gaan leiden bij huisartspraktijken. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld minder tijd en aandacht voor andere patiëntgroepen, maar het is ook voorstelbaar dat dit kan leiden tot een (te) hoge werkdruk binnen de huisartspraktijk. Het is daarom belangrijk om de directe en indirecte tijd die besteed wordt aan oudere patiënten te blijven monitoren, zodat er tijdig maatregelen genomen kunnen worden en de zorg voor alle patiënten op peil kan blijven zonder dat huisartsen last krijgen van een (te) hoge werkdruk.
Bronnen
Voor dit onderzoek werden drie verschillende informatiebronnen gebruikt, een vragenlijst onder huisartsen, een focusgroep met huisartsen en gegevens van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn over de periode januari 2013 tot en met september 2016. NIVEL Zorgregistraties eerste lijn bevat gegevens omtrent het gebruik van huisartsenzorg in Nederland. Het zorggebruik van oudere patiënten in de huisartspraktijk werd berekend met behulp van NIVEL Zorgregistraties. De ervaren werklast werd bepaald met behulp van de vragenlijsten en de focusgroep.
Gegevensverzameling