Publicatie
Publication date
Preventie en gezond gedrag bij mensen met astma. / Preventie en gezond gedrag bij mensen met COPD.
Jansen, D.L., Cardol, M., Spreeuwenberg, P., Heijmans, M.J.W.M. Preventie en gezond gedrag bij mensen met astma. / Preventie en gezond gedrag bij mensen met COPD. Utrecht: NIVEL, 2009. 80 p.
Download the PDF
Mensen met astma en COPD gaan niet anders om met hun ziekte dan een paar jaar geleden. Wel is er meer begrip voor astma en COPD. Opmerkelijk is dat er geen samenhang is in (gezonde) leefstijl. Voldoende bewegen hangt niet samen met niet-roken of juist medicijngebruik en andersom.
Mensen met astma of COPD (Chronisch obstructieve longaandoening) kunnen veel zelf doen om de klachten te verminderen of verergering te voorkomen. Dit zogenoemde ‘zelfmanagement’ is belangrijk in de behandeling. Patiënten leren zo goed mogelijk met de ziekte om te gaan, zodat zij – ondanks de ziekte – zoveel mogelijk naar tevredenheid hun eigen leven kunnen leiden. Een allereerste aanzet voor zelfmanagement is dat mensen met astma en COPD gezond leven. Voldoende bewegen, niet roken en ook juist medicijngebruik helpen daarbij.
Gedragsverandering
Het medicijngebruik van mensen met astma en COPD is sinds 2002 ongeveer gelijk gebleven en ook de mate waarin ze bewegen is onveranderd. Het aantal mensen met astma en COPD dat rookt is de laatste jaren min of meer stabiel. Mensen met astma roken zelden (14%) en mensen met COPD iets vaker (21%), maar nog altijd minder dan de gemiddelde Nederlander (27% in 2008), zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) dat is uitgevoerd met subsidie van het Astma Fonds. NIVEL-onderzoeker Daphne Jansen: “Gedragsverandering is niet eenvoudig. Met alleen adviezen lukt het niet. Er is volgens mensen met astma en COPD wel meer begrip in de omgeving. Partner en familie weten beter wat het betekent om de ziekte te hebben.”
Roken of bewegen
Opvallend is dat het ene ‘gezonde gedrag’ – niet roken – niet samenhangt met het andere, bijvoorbeeld meer bewegen. “Er spelen andere factoren”, verklaart Daphne Jansen. “Opleiding en leeftijd spelen een rol en bij roken speelt daarnaast mee of mensen het gevoel hebben dat hun omgeving rekening met ze houdt. Bij medicijngebruik gaat het vooral om de opvattingen van de patiënt over de noodzaak van de medicatie en bezorgdheid over de medicatie, bijvoorbeeld over bijwerkingen. Bovendien verschillen mensen in hun voorkeur voor type ondersteuning voor een gezonde leefstijl. Voor een gezonde leefstijl is zelfvertrouwen, goede informatie van behandelaars, ondersteuning van mensen uit de omgeving en schone lucht nodig. Het helpt allemaal.”
Methode
De onderzoekers zochten naar veranderingen in 2009 in (gezonde) leefstijl van mensen met astma of COPD ten opzichte van voorgaande jaren. Ze keken naar roken, bewegen en medicijngebruik. Daarbij zochten ze naar een samenhang tussen de leefstijl en persoonlijke kenmerken, de ernst van de luchtwegaandoening, persoonlijke opvattingen over astma of COPD, gevoelens van zelfcontrole en omgevingsinvloeden. Aan het onderzoek – met vragenlijsten – werkten 610 mensen met astma en 338 mensen met COPD mee uit het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten van het NIVEL.
Mensen met astma of COPD (Chronisch obstructieve longaandoening) kunnen veel zelf doen om de klachten te verminderen of verergering te voorkomen. Dit zogenoemde ‘zelfmanagement’ is belangrijk in de behandeling. Patiënten leren zo goed mogelijk met de ziekte om te gaan, zodat zij – ondanks de ziekte – zoveel mogelijk naar tevredenheid hun eigen leven kunnen leiden. Een allereerste aanzet voor zelfmanagement is dat mensen met astma en COPD gezond leven. Voldoende bewegen, niet roken en ook juist medicijngebruik helpen daarbij.
Gedragsverandering
Het medicijngebruik van mensen met astma en COPD is sinds 2002 ongeveer gelijk gebleven en ook de mate waarin ze bewegen is onveranderd. Het aantal mensen met astma en COPD dat rookt is de laatste jaren min of meer stabiel. Mensen met astma roken zelden (14%) en mensen met COPD iets vaker (21%), maar nog altijd minder dan de gemiddelde Nederlander (27% in 2008), zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) dat is uitgevoerd met subsidie van het Astma Fonds. NIVEL-onderzoeker Daphne Jansen: “Gedragsverandering is niet eenvoudig. Met alleen adviezen lukt het niet. Er is volgens mensen met astma en COPD wel meer begrip in de omgeving. Partner en familie weten beter wat het betekent om de ziekte te hebben.”
Roken of bewegen
Opvallend is dat het ene ‘gezonde gedrag’ – niet roken – niet samenhangt met het andere, bijvoorbeeld meer bewegen. “Er spelen andere factoren”, verklaart Daphne Jansen. “Opleiding en leeftijd spelen een rol en bij roken speelt daarnaast mee of mensen het gevoel hebben dat hun omgeving rekening met ze houdt. Bij medicijngebruik gaat het vooral om de opvattingen van de patiënt over de noodzaak van de medicatie en bezorgdheid over de medicatie, bijvoorbeeld over bijwerkingen. Bovendien verschillen mensen in hun voorkeur voor type ondersteuning voor een gezonde leefstijl. Voor een gezonde leefstijl is zelfvertrouwen, goede informatie van behandelaars, ondersteuning van mensen uit de omgeving en schone lucht nodig. Het helpt allemaal.”
Methode
De onderzoekers zochten naar veranderingen in 2009 in (gezonde) leefstijl van mensen met astma of COPD ten opzichte van voorgaande jaren. Ze keken naar roken, bewegen en medicijngebruik. Daarbij zochten ze naar een samenhang tussen de leefstijl en persoonlijke kenmerken, de ernst van de luchtwegaandoening, persoonlijke opvattingen over astma of COPD, gevoelens van zelfcontrole en omgevingsinvloeden. Aan het onderzoek – met vragenlijsten – werkten 610 mensen met astma en 338 mensen met COPD mee uit het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten van het NIVEL.
