Verschil in griepvaccinatiegraad tussen huisartsenpraktijken: wat speelt volgens huisartsen een rol?

Griep kan bij kwetsbare personen zoals ouderen of mensen met een chronische ziekte leiden tot ernstige complicaties en zelfs overlijden. Sinds 1997 worden mensen uit deze doelgroep daarom jaarlijks door hun huisarts uitgenodigd voor de griepvaccinatie. Uit de jaarlijkse monitor van het Nivel blijkt dat de griepvaccinatiegraad verschilt tussen huisartsenpraktijken. Deze verschillen worden onvoldoende verklaard door factoren als type praktijk, type HIS, praktijkgrootte, leeftijdsverdeling van de patiëntenpopulatie of het percentage patiënten met een medische indicatie. Daarom zochten we in dit onderzoek naar andere verklaringen voor het verschil in griepvaccinatiegraad tussen huisartsenpraktijken. We organiseerden twee online focusgroepen met huisartsen die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, en die een relatief lage of hoge vaccinatiegraad hebben.

Organisatie van vaccinatie vergelijkbaar, attitude varieert maar hangt niet samen met vaccinatiegraad
We vonden geen aanwijzingen dat er structurele verschillen zijn tussen praktijken met een hoge of lage vaccinatiegraad voor wat betreft de organisatie van de griepvaccinatie of de attitude van de huisartsen ten aanzien van griepvaccinatie. De huisartsenpraktijken die deelnamen aan het onderzoek organiseren vrijwel allemaal meerdere vaste vaccinatiemomenten verdeeld over een week en zijn flexibel in het prikken op andere momenten wanneer dat beter uitkomt voor hun patiënten. De attitude van de huisartsen ten aanzien van griepvaccinatie varieert wel iets, maar lijkt niet gerelateerd te zijn aan de vaccinatiegraad van de praktijk. Er zijn huisartsen uit praktijken met een hoge vaccinatiegraad die sceptisch staan tegenover griepvaccinatie en huisartsen uit praktijken met een lage vaccinatie graad die vaccinatie heel belangrijk vinden.

Relatie tussen migratieachtergrond, opleiding en vaccinatiegraad is niet eenduidig.
Verschillende huisartsen van praktijken met een hoge vaccinatiegraad denken dat dit te danken is aan hun gezagsgetrouwe patiëntenpopulatie. De huisartsen uit praktijken met een lage vaccinatiegraad denken dat dit komt doordat zij veel laag opgeleide patiënten en migranten in hun praktijk hebben die moeilijk (schriftelijk) te bereiken zijn. Maar er zijn ook huisartsen die aangeven dat de lage vaccinatiegraad komt doordat hun patiënten hoog opgeleid zijn en kritisch nadenken over vaccinatie.

Op maat informeren
Op grond van dit kleine kwalitatieve onderzoek kunnen geen harde conclusies worden getrokken over factoren die de verschillen in vaccinatiegraad verklaren. Wel levert dit onderzoek suggesties op om de griepvaccinatiegraad in de huisartsenpraktijk te verhogen. Veel huisartsen denken dat de vaccinatiegraad omhoog zou gaan wanneer er meer tijd zou zijn om mensen op maat te informeren, bijvoorbeeld door de uitnodigingsbrief in hun eigen taal op te stellen of door patiënten mondeling te informeren over het belang van de griepvaccinatie. Dit laatste zou met name de mensen die twijfelen over de griepvaccinatie kunnen overtuigen. Gebrek aan tijd en prioriteit maken dat dit weinig gebeurt.

Behoefte aan landelijke informatiecampagne
Huisartsen vinden dat het al dan niet vaccineren voor griep een keus van de patiënt zelf is en hebben er minder moeite mee wanneer iemand er op grond van juiste informatie voor kiest om zich niet te laten vaccineren. Zij merken wel dat veel patiënten zich niet laten vaccineren op grond van vooroordelen of verkeerde informatie uit de (sociale) media. Daarom pleiten meerdere huisartsen voor een landelijke informatiecampagne met daarin objectieve, positieve informatie over de griepvaccinatie en uitleg over de werking. (aut. ref)