Voorkeursaanbieders: selectief contracteren in het nieuwe verzekeringsstelsel.

Zorgverleners die afspraken maken met verzekeraars over de te verlenen zorg. Patiënten die in ruil voor een lagere ziektekostenpremie een beperkte keus uit zorgverleners hebben. Het kabinet denkt dat zulke afspraken tussen verzekerden, verzekeraars en zorgverleners de doelmatigheid en de samenhang in de gezondheidszorg zullen verhogen. Volgens het Nivel zijn de omstandigheden in de Nederlandse situatie weinig gunstig om dat te bereiken. In de nota ‘Vraag aan bod’ presenteerde het kabinet een plan om enerzijds een uniforme verzekering tot stand te brengen en anderzijds toch keuzevrijheid aan de verzekerden te geven. Bijvoorbeeld door zorgverzekeraars afspraken met (individuele of ketens van) zorgaanbieders te laten maken over zaken die zijzelf of hun patiënten belangrijk vinden: de voorkeursaanbieders arrangementen. Verzekerden die kiezen voor zo’n arrangement krijgen dan korting op de premie. Dit idee is in de nota Vraag aan bod echter nauwelijks uitgewerkt. Het Nivel onderzocht op verzoek van het College van Zorgverzekeraars de (on)mogelijkheden ervan. Het onderzoek is een analyse vooraf van een onderdeel van het voorgenomen beleid met betrekking tot het beoogde nieuwe verzekeringsstelsel. Financieel valt er weinig van het voorkeursaanbieders systeem te verwachten.In het buitenland (o.a. de VS) worden de besparingen vooral gehaald uit het invoeren van een primairy care physician met een poortwachtersfunctie. In Nederland hebben wij zo iemand al in de persoon van de huisarts. Verder blijkt het erg kostbaar voor verzekeraars om goed in de gaten te houden (te monitoren) of zorgverleners wel doelmatige (en dus goedkope) zorg leveren. Ook praktisch voldoet de gezondheidszorg in Nederland niet aan een aantal randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor het succesvol invoeren van het voorkeursaanbieder systeem. Zo zijn er zijn simpelweg onvoldoende zorgaanbieders om het selectief afsluiten van contracten mogelijk te maken. Zorgverzekeraars houden in het nieuwe systeem een acceptatieplicht. Ze moeten iedereen die zich bij hen wil verzekeren, accepteren. Daarnaast houden ze ook een zorgplicht. Dat betekent dat ze met voldoende zorgaanbieders contracten moeten afsluiten. De combinatie van de twee maakt selectief contracteren lastig.
Ook is de concurrentie tussen zorgverzekeraars te ondoorzichtig en de te verwachten premiekorting te gering om verzekerden te kunnen verleiden tot het afsluiten van een voorkeursaanbieders arrangement. Verzekerden die wel bereid zijn hun keuzevrijheid op te geven voor een lagere premie, vormen vaak een gezonde selectie uit de bevolking. Het gevaar van verkapte vormen van risicoselectie door verzekeraars neemt daarmee toe. (aut. ref.)