Coordinator research program Nursing Care and Elderly Care; endowed professor 'Nursing and care at the end of life', VU University Medical Center Amsterdam, The Netherlands
Publicatie
Publication date
Vraag- en aanbodontwikkelingen in de verpleging en verzorging in Nederland: een kennissynthese van bestaande literatuur en gegevensbronnen.
Velden, L.F.J. van der, Francke, A.L., Batenburg, R.S. Vraag- en aanbodontwikkelingen in de verpleging en verzorging in Nederland: een kennissynthese van bestaande literatuur en gegevensbronnen. Utrecht: NIVEL, 2011. 85 p.
Download the PDF
Momenteel doen mbo- en hbo-opgeleide verpleegkundigen vaak hetzelfde werk. Dat leidt tot een gebrek aan uitdaging in het werk, één van de belangrijkste redenen om te vertrekken uit de zorg. Dit is een van de bevindingen uit recent NIVEL-onderzoek, dat ook komt met een aantal aanbevelingen om werken in de zorg nog aantrekkelijker te maken.
De toekomst vraagt om deskundige en flexibele verpleegkundigen en verzorgenden. Want door de toename van het aantal ouderen zal de vraag naar zorg niet alleen toenemen in volume, maar de patiënten van de toekomst zullen ook andere eisen stellen. Meer mensen zullen meerdere chronische ziekten hebben, patiënten worden mondiger, er vindt taakverschuiving plaats van artsen naar verpleegkundigen, en er komen steeds meer technologische mogelijkheden. Verpleegkundigen en verzorgenden zullen daarop moeten anticiperen. Het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) analyseerde in opdracht van beroepsvereniging V&VN bestaande rapporten en gegevensbronnen over trends in zorgvraag en zorgaanbod en de consequenties daarvan voor de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroepen.
Aantrekkelijk
De schaarste aan verpleegkundigen en verzorgenden neemt toe en daarom moet werken in de zorg aantrekkelijker worden. Het is belangrijk dat functies aansluiten bij de gevolgde opleiding en dat er voldoende loopbaanmogelijkheden zijn. Een gebrek aan uitdaging is één van de belangrijkste redenen om werk buiten de zorg te kiezen. Loopbaanmogelijkheden en bij- en nascholing helpen verpleegkundigen aan te trekken of te behouden voor de zorg.
Efficiency
Daarnaast is er ook efficiencywinst te behalen, bijvoorbeeld met technologische innovaties, zoals domotica, e-health en zorg op afstand. Uit onderzoek is bekend dat verpleegkundigen en verzorgenden openstaan voor dit soort technologie, mits die bijdraagt aan de kwaliteit van zorg. Meer aandacht voor efficiency betekent ook meer zorg dicht in de buurt van de patiënt. Dat sluit aan bij het overheidsbeleid dat integrale zorg en samenwerking van zorgverleners in de buurt stimuleert.
Andere insteek
Door de toename van het aantal mensen met chronische ziekten, krijgen verpleegkundigen en verzorgenden een grotere rol bij preventie, het bevorderen van een gezonde leefstijl en ondersteuning van zelfmanagement. De zorg is er van oudsher sterk op gericht taken van patiënten over te nemen. Preventie en zelfmanagementondersteuning helpen een patiënt zoveel mogelijk zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn zorg. De verpleegkundigen en verzorgenden van de toekomst zullen daarom over vaardigheden moeten beschikken op het gebied van communicatie en empowerment.
Kwetsbare groepen
NIVEL-programmaleider prof. dr. Anneke Francke: “Over hoe zelfmanagement vorm kan krijgen bij de meest kwetsbare groepen zorgvragers, zoals mensen met dementie of terminale patiënten, wordt in de bestudeerde rapporten opvallend weinig gezegd. Individuele zelfmanagementvaardigheden zijn bij deze mensen beperkt. Mogelijk kan zelfmanagement dan nog wel op het niveau van de familie worden ingevuld.”
Het onderzoek was een achtergrondstudie voor V&V 2020, een project van V&VN gericht op de herziening van beroepsprofielen voor verpleegkundigen en verzorgenden.
De toekomst vraagt om deskundige en flexibele verpleegkundigen en verzorgenden. Want door de toename van het aantal ouderen zal de vraag naar zorg niet alleen toenemen in volume, maar de patiënten van de toekomst zullen ook andere eisen stellen. Meer mensen zullen meerdere chronische ziekten hebben, patiënten worden mondiger, er vindt taakverschuiving plaats van artsen naar verpleegkundigen, en er komen steeds meer technologische mogelijkheden. Verpleegkundigen en verzorgenden zullen daarop moeten anticiperen. Het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) analyseerde in opdracht van beroepsvereniging V&VN bestaande rapporten en gegevensbronnen over trends in zorgvraag en zorgaanbod en de consequenties daarvan voor de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroepen.
Aantrekkelijk
De schaarste aan verpleegkundigen en verzorgenden neemt toe en daarom moet werken in de zorg aantrekkelijker worden. Het is belangrijk dat functies aansluiten bij de gevolgde opleiding en dat er voldoende loopbaanmogelijkheden zijn. Een gebrek aan uitdaging is één van de belangrijkste redenen om werk buiten de zorg te kiezen. Loopbaanmogelijkheden en bij- en nascholing helpen verpleegkundigen aan te trekken of te behouden voor de zorg.
Efficiency
Daarnaast is er ook efficiencywinst te behalen, bijvoorbeeld met technologische innovaties, zoals domotica, e-health en zorg op afstand. Uit onderzoek is bekend dat verpleegkundigen en verzorgenden openstaan voor dit soort technologie, mits die bijdraagt aan de kwaliteit van zorg. Meer aandacht voor efficiency betekent ook meer zorg dicht in de buurt van de patiënt. Dat sluit aan bij het overheidsbeleid dat integrale zorg en samenwerking van zorgverleners in de buurt stimuleert.
Andere insteek
Door de toename van het aantal mensen met chronische ziekten, krijgen verpleegkundigen en verzorgenden een grotere rol bij preventie, het bevorderen van een gezonde leefstijl en ondersteuning van zelfmanagement. De zorg is er van oudsher sterk op gericht taken van patiënten over te nemen. Preventie en zelfmanagementondersteuning helpen een patiënt zoveel mogelijk zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn zorg. De verpleegkundigen en verzorgenden van de toekomst zullen daarom over vaardigheden moeten beschikken op het gebied van communicatie en empowerment.
Kwetsbare groepen
NIVEL-programmaleider prof. dr. Anneke Francke: “Over hoe zelfmanagement vorm kan krijgen bij de meest kwetsbare groepen zorgvragers, zoals mensen met dementie of terminale patiënten, wordt in de bestudeerde rapporten opvallend weinig gezegd. Individuele zelfmanagementvaardigheden zijn bij deze mensen beperkt. Mogelijk kan zelfmanagement dan nog wel op het niveau van de familie worden ingevuld.”
Het onderzoek was een achtergrondstudie voor V&V 2020, een project van V&VN gericht op de herziening van beroepsprofielen voor verpleegkundigen en verzorgenden.
Gegevensverzameling
