Vraag en aanbod ontwikkelingen in de huisartsenzorg in de grote steden van Nederland.

Om aan de toenemende vraag naar huisartsenzorg in de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) te kunnen voldoen, moet de komende tien jaar 17 % van de beginnende huisartsen in een grote stad gaan werken. Nu zegt slechts 8 % bij het afstuderen dit van plan te zijn. Tot nu toe vestigde zich jaarlijks 13% van de nieuwe huisartsen in de grote steden. Huisartsen in de vier grote steden hebben het drukker dan huisartsen in de rest van Nederland.

Het aantal huisartsen in de vier grote steden zal twee keer zo snel moeten groeien als in de rest van Nederland om de toenemende zorgvraag te kunnen opvangen en de werklast te verminderen. Dit blijkt uit een onderzoek van het NIVEL naar de vraag- en aanbodontwikkeling van huisartsen zorg in de grote steden tussen 1990 en 2010.
Huisartsen in de vier grote steden hebben het drukker dan huisartsen in de rest van Nederland. Hun praktijken zijn weliswaar 4 á 5 % kleiner, maar toch hebben zij 8% á 9% meer patiëntcontacten. Deels heeft dit te maken met de bevolkingsopbouw in de grote steden (vooral vanwege het grote aandeel allochtonen) en deels doordat men in de grote steden nu eenmaal vaker naar de dokter gaat dan elders in Nederland.
In de afgelopen tien jaar is het aantal inwoners per huisarts in de grote steden met 3% gestegen terwijl dit elders in Nederland is afgenomen met circa 3%. De aansluiting tussen vraag en aanbod in de grote steden is dus de afgelopen tien jaar onder druk komen te staan. Als er geen veranderingen optreden dan zal dat in de komende jaren alleen maar erger worden.
Tot 2010 zal de vraag naar huisartsenzorg in de grote steden met 9% toenemen. Dit is hoger dan in de rest van Nederland (6%). Verder zal tot 2010 circa 41% van de huisartsen in één van de vier grote steden stoppen met werken onder andere als gevolg van pensionering. Als naast bovengenoemde factoren ook nog rekening wordt gehouden met het gelijk trekken van de werklast tussen huisartsen in de grote steden en elders, dan moet het aantal huisartsen in de vier grote steden met 24% toenemen. In de rest van Nederland is een groei van 12% noodzakelijk.
Als gevolg van dreigende tekorten aan huisartsen is in de afgelopen jaren de opleidingscapaciteit uitgebreid (van 325 naar 460 nieuw studenten per jaar). De verwachting is dat dit in de komende jaren nog verder wordt uitgebreid. De vraag is echter of deze nieuwe huisartsen zich wel in een grote stad willen vestigen. Momenteel geeft slechts 8% van de pas afgestudeerde huisartsen de voorkeur aan een praktijk in een grote stad. Het grootste deel (39%) heeft een voorkeur voor het werken op het verstedelijkt platteland. Als er in de komende jaren geen veranderingen optreden in de voorkeuren van pas afgestudeerde huisartsen dan zal de huisartsenzorg in de grote steden verder onder druk komen te staan. Dit betekent dat de grote steden na moeten denken op welke wijze zij het voor huisartsen aantrekkelijker kunnen maken om zich in één van de vier grote steden te vestigen.

Het NIVEL-onderzoek maakt deel uit van het project "Zorg in de grote steden" van het RIVM, waarmee getracht wordt meer inzicht te krijgen in de problematiek van de gezondheidszorg in de grote steden. De grote steden worden immers geconfronteerd met meer complexe gezondheidsproblemen dan elders in Nederland. Deze problemen, die overigens vaak samenhangen met onder andere sociaal-culturele achtergronden vereisen deels andere deskundigheden van zorgverleners en een andere zorginfrastructuur dan in andere delen van ons land.