Huisartsenzorg in achterstandswijken blijft onder druk staan

Ondanks meer dan vijf jaar specifiek beleid voor de huisartsenzorg in achterstandswijken blijft de huisartsenzorg er onder druk. De maatregelen van de Landelijke Huisarts Vereniging (LHV) en de zorgverzekeraars hebben er vermoedelijk wel voor gezorgd dat de situatie niet verder is verslechterd. In opdracht van de LHV en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) onderzocht het NIVEL de werklast van huisartsen in achterstandsbuurten en de ontwikkelingen in de beschikbaarheid en toegankelijkheid van die zorg in de periode 1997-2002. Om die zorg te behouden en de werkdruk te verminderen krijgen individuele huisartsen in achterstandswijken een financiële ondersteuning per ziekenfondspatiënt. Daarnaast is er geld beschikbaar voor nieuwe initiatieven en experimenten die in een later stadium door structurele financiering kunnen overgenomen worden, bijvoorbeeld op het gebied van extra praktijkondersteuning. Het NIVEL evalueerde het effect van dit beleid.
Uit het onderzoek blijkt dat het achterstandsfonds er volgens de onderzoekers waarschijnlijk voor gezorgd heeft, dat huisartsen in de achterstandswijken het ondanks de aanhoudende werkdruk vol hebben gehouden. Er ontstond dankzij het achterstandsbeleid in deze wijken de afgelopen 5 jaar een nieuwe praktijkvorm met uitgebreide praktijkondersteuning door onder andere praktijkverpleegkundigen en allochtone zorgconsulenten. Huisartsen in achterstandsbuurten werken vaker samen in duo-praktijken, in groepsverband of in HOEDEN (‘Huisartsen onder een dak’, vaak gefinancierd door het achterstandsfonds). Speciale spreekuren bijvoorbeeld onder aanwezigheid van een tolk ontlasten de arts ook. Bijna alle huisartspraktijken in achterstandswijken maken voor de avond- en weekenddiensten gebruik van een centrale huisartsenpost. Ook het gebruik van call-centra neemt er toe.
Uit het onderzoek blijkt echter ook dat de beschikbaarheid en de toegankelijkheid van de huisartsenzorg in de achterstandswijken niet is verbeterd ondanks de genomen maatregelen. De directe en de telefonische toegankelijkheid van huisartsenzorg in achterstandsbuurten is nog steeds lager dan in de rest van Nederland. De beschikbaarheid van huisartsenzorg in achterstandsgebieden neemt zelfs af: hoewel er evenveel huisartsen werken als vijf jaar geleden, is het aantal uren huisartsenzorg toch verminderd omdat huisartsen in toenemende mate in deeltijd werken. Huisartsen in achterstandsbuurten hebben gemiddeld genomen kleinere praktijken (per fte.) dan hun collega’s elders. Bovendien is er onder nieuwe jonge huisartsen weinig interesse om in deze wijken een praktijk te openen of over te nemen.