Bij een acuut gezondheidsprobleem waarmee iemand niet kan wachten tot de volgende werkdag, kan een patiënt 's avonds, 's nachts en in het weekend terecht bij de huisartsenspoedpost.
Organisatie van huisartsenzorg buiten kantooruren
Huisartsenzorg buiten kantooruren valt in Nederland onder de verantwoordelijkheid van 52 huisartsendienstenstructuren (HDS’en). De fysieke locatie waar deze zorg wordt verleend is de huisartsenspoedpost; Nederland telt 107 huisartsenspoedposten. Een HDS kan één of meerdere huisartsenspoedposten omvatten.
De zorg die op de huisartsenspoedpost wordt verleend, in cijfers
De meest recente kerncijfers van de zorg op de huisartsenspoedpost vindt u hieronder (samengevat) en in het rapport Zorg via de huisartsenspoedpost: jaarcijfers 2023 en trendcijfers 2019-2023. Hierin worden ze - samen met vele andere kerncijfers - beeldend gepresenteerd in grafieken en tabellen, en voorzien van duiding. De kernpunten uit dit jaarrapport zijn de volgende:
Mensen die gebruikmaakten van de huisartsenspoedpost
- In 2023 maakte 15,6% van de Nederlanders ten minste eenmaal gebruik van de huisartsenspoedpost.
- Na een sterke toename vlak na de COVID-19-pandemie is het zorggebruik via de huisartsenspoedpost weer gestabiliseerd.
- Gebruik van de huisartsenspoedpost was in 2023 het hoogst onder jonge kinderen (0 t/m 4 jaar) en ouderen (75 jaar en ouder). Het zorggebruik onder jonge kinderen nam voor het eerste af, terwijl de dalende trend onder ouderen nam het gebruik van de huisartsenspoedpost juist af in 2022.
Triage: eerste contact met de huisartsenspoedpost
- In de periode 2019-2023 is het aantal contacten per 1000 inwoners met een zeer hoge-urgentie (U0, U1) relatief gezien gelijk gebleven. Over deze jaren is het aantal contacten met een hoge urgentie (U2) relatief afgenomen, maar bleef in 2023 gelijk aan 2022.
- In 2023 waren de meest voorkomende ingangsklachten: trauma algemeen/extremiteit, wond, buikpijn (volwassene), kortademigheid, huidklachten/borstontsteking, urinewegproblemen, pijn thorax, en koorts kind. Er was een afname in het aantal patiënten met de ingangsklacht koorts kind.
Triage op de huisartsenspoedpost
Vooraf aan een contact met de huisartsenspoedpost hebben patiënten telefonisch (of digitaal) contact met een triagist. Deze triagist beoordeelt de hulpvraag via een triageprotocol van de Nederlandse Triage Standaard (NTS). Op basis van de ingangsklacht en het toestandsbeeld bepaalt de triagist, ondersteund door het triageprotocol, de urgentie en vervolgactie. Er zijn zes urgentie categorieën die toegekend kunnen worden:
- U0, uitval vitale functies – reanimatie
- U1, direct levensgevaar – onmiddellijk
- U2, bedreiging vitale functies of orgaanschade – zo snel mogelijk
- U3, reële kans op schade – binnen enkele uren
- U4, verwaarloosbare kans op schade – dezelfde dag; en U5, geen kans op schade – volgende werkdag.
Omvang van het zorggebruik via de huisartsenspoedpost
- Het aantal (telefonische) triageconsulten (117) en het aantal visites (15) via de huisartsenspoedpost per 1000 inwoners namen beide licht af, terwijl het aantal consulten met de huisarts (108) via de huisartsenspoedpost gelijk bleef.
- Triageconsulten vinden relatief gezien vooral plaats voor jonge kinderen en ouderen. Relatief gezien zijn de meeste consulten op de huisartsenspoedpost ook voor jonge kinderen van 0 t/m 4 jaar, en de meeste visites voor ouderen vanaf 85 jaar.
Gezondheidsproblemen op de huisartsenspoedpost
- Gemiddeld vinden de meeste contacten op de huisartsenspoedpost plaats vanwege symptomen en aandoeningen van het bewegingsapparaat (ICPC hoofdstuk L).
- Mensen die voor een consult naar de huisartsenspoedpost gaan, deden dat in 2023 vooral vanwege scheur- en snijwonden, buikpijn en acute infecties van de bovenste luchtwegen.
- De meest voorkomende gezondheidsproblemen die met een triageconsult afgehandeld werden waren koorts en bezorgdheid over de (bij-)werking van een geneesmiddel.
- Tijdens huisvisites hebben zorgverleners van de huisartsenspoedpost vooral te maken met overlijden, pneumonie en benauwdheid.
Geneesmiddelen die werden voorgeschreven op de huisartsenspoedpost
- Na een tijdelijke afname in het aantal voorgeschreven geneesmiddelen, is in 2023 het niveau weer gelijk aan voor de pandemie.
- Geneesmiddelen die het meest worden voorgeschreven op de huisartsenspoedpost zijn Bèta-lactam-antibiotica/penicillines, opioïden (zware pijnstillers) en niet-steroïde anti-inflammatoire en anti-reumatische middelen (NSAID’s). Het relatieve aantal voorschriften voor antibiotica is in 2023 toegenomen ten opzichte van 2020 (14,9 %), 2021 (14,8%) en 2022 (17,5%).
Alle Nivel-jaarrapporten ‘Zorg op de huisartsenspoedpost’
Wilt u de kerncijfers van eerdere jaren bekijken? Open het uitklapmenu hieronder en kies een rapportage.
- Alle jaarrapporten 'Zorg op de huisartsenspoedpost/huisartsenpost' - cijfers en achtergrondinformatie
-
Bronnen en verantwoording cijfers zorg op de huisartsenspoedpost
Alle gepresenteerde cijfers komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten huisartsendienstenstructuren. De gegevens vastgelegd in hun elektronische dossiers vormen de basis; ze bevatten informatie over patiëntkenmerken, gezondheidsproblemen, contacten, triage, behandelingen en en voorschrijvingen. Bij Methode vaststellen Nivel-cijfers zorgverlening huisartsenspoedposten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.
Meer weten?
Andere cijfers met betrekking tot huisartsen en huisartsenzorg zijn:
Wat kan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn voor u doen?
De gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen een rijke bron van informatie. U kunt te allen tijde contact met ons opnemen voor vragen of meer informatie.
We kijken ernaar uit in contact met u te komen!
Ramerman, L., Overbeek, L
. Nivel-cijfers zorg die de huisartsenspoedpost verleent - aard en omvang . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 15-04-2024; geraadpleegd op 18-04-2024]. URL: https://www.nivel.nl/nl/zorg-en-ziekte-in-cijfers/cijfers-zorgverleners-eerste-lijn/cijfers-zorg-die-huisartsenspoedpost-verleent
