U-swab: zelfafname van neus- en keelmonsters door de patiënt voor duurzame respiratoire surveillance

Duur: jun 2024 - aug 2026

Achtergrond: Nivel-surveillance

Voor het bewaken van de volksgezondheid is het essentieel te beschikken over een goed surveillancenetwerk: een netwerk van huisartsenpraktijken die virale luchtweginfecties monitort (zoals griep, COVID-19 en Respiratoir syncytieel virus (RSV)). In Nederland vindt dit sinds 1970 plaats bij de Nivel Peilstations. De Peilstation-huisartsenpraktijken nemen neus- en keelmonsters af bij patiënten met een griepachtige beeld, voor onderzoek op virussen.
Deze monsterafname komt onder druk te staan door verschillende factoren: de toegenomen werklast bij huisartsen, meer telefonische consulten, groeiende aandacht voor zelfzorg en meer weerstand bij patiënten tegen met name de diepe-neusmonsterafname. Dit vraagt om innovatie van de surveillancemethodiek van respiratoire infectieziekten.

Doel

In de interventie-/controlestudie evalueren wij de acceptatie, bruikbaarheid en haalbaarheid van U-swab: zelfafname door de patiënt in plaats van monsterafname in de huisartsenpraktijk. Het uiteindelijke doel hiervan is de deelname aan de respiratoire surveillance voor huisarts én patiënt te vergemakkelijken en de respiratoire surveillance op deze manier toekomstbestendig te maken.

Werkwijze

Voor de bemonstering zetten we interventiepraktijken en controlepraktijken in. Beide typen praktijken verzoeken we om wekelijks 2 tot 5 patiënten met een acute luchtweginfectie te laten deelnemen aan zelfafname van een neus- en keelmonster:

• De interventiepraktijken, waar we huisartsenpraktijken voor werven, passen de zelfafname-methode toe: de patiënt ontvangt een zelfafname-pakket, neemt zelf thuis het neus- en keelmonster af en stuurt dit op naar het RIVM voor onderzoek.
• De controlepraktijken volgen de huidige afnamemethode, waarbij er in de Peilstation-huisartsenpraktijken bemonsterd wordt, door de huisarts of een daarvoor getrainde praktijkmedewerker.
• Naast de resultaten van de ingezonden neus- en keelmonsters zetten we vragenlijsten en focusgroepbijeenkomsten in, waarmee we de acceptatie, bruikbaarheid en haalbaarheid van deze nieuwe zelfafnamemethode evalueren.

De huidige Peilstation-methode (controlepraktijken) versus de nieuwe U-swab-methode (interventiepraktijken) in beeld.

Resultaten

De resultaten van de studie versterken de surveillance van respiratoire infectieziekten in de huisartsenpraktijk. Dit is van essentieel belang voor doelgerichte bestrijding en preventie van uitbraken van infectieziekten en het communiceren hierover. Zo leveren we een bijdrage aan de pandemische paraatheid (pandemic preparedness) in Nederland.

Bent u huisarts en werkzaam in een praktijk? Doe dan mee met U-swab!

Vul het Aanmeldformulier U-swab in en we geven u graag meer informatie over het project en uw (mogelijke) bijdrage.
We kijken ernaar uit met u in contact te komen!