'Quick scan' kwaliteit van zorg vanuit cliëntenperspectief in de care-sector.

Cliënten zijn positief over de bejegening door het personeel, zowel in de thuiszorg, als in de verpleeg- en verzorgingshuizen, en over hun vakbekwaamheid. Over de organisatie van de zorg zijn de cliënten minder tevreden.
Dit blijkt uit een screening door het NIVEL van aanwezige documenten in 11 literatuurbestanden en van websites van relevante organisaties. Er zijn ruim 400 publicaties bestudeerd waarvan er circa 150 relevante data bleken te bevatten. In Nederland wordt veel onderzoek gedaan naar de mening van cliënten over de kwaliteit van zorg in de verpleeghuizen, de verzorgingshuizen en de thuiszorg ('care'). Meer dan globale conclusies trekken is echter niet mogelijk omdat de meeste metingen niet goed vergelijkbaar zijn. Ook zijn de resultaten lang niet altijd openbaar.
Over de bejegening zijn cliënten in het algemeen zeer tevreden. Minpunten betreffen vooral de organisatie van de zorg. In de thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen vinden cliënten de informatievoorziening voor verbetering vatbaar. In de gehandicaptenzorg vinden de (ouders van) cliënten dat ze te weinig invloed hebben en dat het zorgplan niet in overleg is vastgesteld. Verder klagen veel cliënten over een tekort aan zorg: men krijgt minder uren zorg dan men nodig acht, men wordt wegens tijdgebrek niet degelijk gewassen, men krijgt geen hulp bij het eten terwijl men die wel nodig heeft, of men moet lang wachten nadat men gebeld heeft. In de thuiszorg, maar vooral in de verpleeg- en verzorgingshuizen waren die problemen ten tijde van de onderzoeken aanwijsbaar terug te voeren op personeelsgebrek. Daarmee vallen ze formeel niet onder kwaliteitsbeleid. Maar binnen de grenzen van de beschikbare personele en financiële capaciteit zou desalniettemin gezocht kunnen worden naar mogelijkheden om de informatievoorziening aan cliënten te optimaliseren, de privacy te verbeteren (op de deur kloppen voor men binnengaat, hoeft geen extra geld te kosten) en, waar mogelijk, de dagindeling van de verzorgenden aan te passen aan het ritme van de cliënten in plaats van andersom. Ook vinden veel bewoners dat er onvoldoende gelegenheid is om alleen te zijn. Nog veel mensen bleken tegen hun zin op een meerpersoonskamer te wonen. In alle AWBZ-voorzieningen waarin menen wonen (zoals de gehandicaptenzorg en de verpleeghuizen) is de gebrekkige privacy en beperkte autonomie in de dagelijkse routines een probleem. Bewoners kunnen vaak moeilijk hun eigen dagritme bepalen. Opstaan, eten, slapen en naar toilet gaan, zijn activiteiten waarin zij zich moeten aanpassen aan het ritme van de instelling.Voor een deel lijkt dit samen te hangen met bouwtechnische omstandigheden, zoals het ontbreken van eenpersoonskamers. Het onderzoek is verricht in opdracht van het Ministerie van VWS, met als doel de overheid en de care-sector zelf beter in staat te stellen het perspectief van de cliënt mee te wegen in het kwaliteitsbeleid in de zorg. Juist in de care, waar de cliënt langdurig is aangewezen op zorg, dient het cliëntenperspectief op kwaliteit van zorg volgens het ministerie een prominente plaats te hebben, zodat de zorg aansluit bij de behoeften en wensen van de cliënt ten aanzien van de inrichting van het eigen leven. Volgens de onderzoekers zouden de landelijke cijfers openbaar moeten zijn, om monitoring mogelijk te maken. Publicatie van basale, vergelijkbare cijfers op instellingsniveau kan daarnaast nuttig zijn om cliënten te voorzien van informatie zodat zij verschillende instellingen kunnen vergelijken om een gefundeerde keuze te kunnen maken. De thuiszorg is het enige onderdeel van de care-sector waarin landelijk representatieve gegevens beschikbaar zijn. Maar ook in de sector verpleeg- en verzorgingshuizen zijn van veel instellingen overkoepelende gegevens beschikbaar. En voor alle onderdelen van de care-sector zijn landelijke benchmarkstudies in vergevorderde staat van voorbereiding. Het is dan ook te verwachten dat er binnen afzienbare tijd voor alle klassieke sectoren van de AWBZ landelijk representatieve data beschikbaar komen.