Impact gaswinningsproblemen op Groningers: negatieve ontwikkeling zet niet door, maar meerdere keren schade blijft een punt van zorg

Schade aan woningen door gaswinning is ook in 2024 consequent van invloed op de gezondheid, de veiligheid en het vertrouwen van Groningers. Het werkt door in emoties als hoop, boosheid en machteloosheid en ook in opvattingen over sociale relaties en maatschappelijke ontwikkelingen. Negatieve ontwikkeltrends hierin, die eerder opvielen, zetten sinds 2023 niet verder door. De laatste metingen wijzen bovendien uit dat gevoelens van veiligheid en vertrouwen in landelijke en regionale overheden op onderdelen verbeteren. Toch blijft het hebben van meerdere keren schade over de hele linie een punt van zorg. Dit blijkt uit de nieuwste metingen van Gronings Perspectief, waarin de Rijksuniversiteit Groningen en het Nivel onafhankelijk de impact van de gaswinningsproblematiek op bewoners in het noorden monitoren.

De nieuwste metingen laten zien dat er sinds 2023 een gunstige ontwikkeling is van veiligheidsgevoelens onder de Groningse bewoners met meerdere keren schade. Dit geldt eveneens voor hun perceptie van fysieke risico’s. Ook is er de laatste twee jaar sprake van een licht herstel in het vertrouwen in de Rijksoverheid, de gemeente en de provincie; dit zien we bij alle schadegroepen. Bovendien zet de negatieve gezondheidsontwikkeling niet door; er wordt geen verdere gezondheidsafname waargenomen over 2023 en 2024.

Positieve verwachtingen over effect versterking woningen

Eerdere analyses lieten zien dat gezondheids- en veiligheidsuitkomsten van de bewoners verslechterden in de eerste fasen van het traject van versterking van hun woningen. Tegen het einde van het traject is enig herstel zichtbaar. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat bewoners ook meer stress ervaren naarmate het versterkingstraject vordert, maar dat zij verwachten dat deze stress zal afnemen zodra het traject is afgerond.

Het versterken van huizen wordt als stressvol ervaren, maar bewoners hebben positieve verwachtingen over de uiteindelijke verbetering van hun woning en hun woongenot, rust en gevoel van controle. Die verwachting blijkt na afloop ook uit te komen

Prof. dr. Michel Dückers

Programmaleider Rampen en Milieudreigingen; bijzonder hoogleraar 'Crises, veiligheid en gezondheid', Rijksuniversiteit Groningen

Kritische houding ten opzichte van overheid niet zomaar voorbij

Ondanks een licht herstel van vertrouwen blijven bewoners ook in 2024 in meer of mindere mate kritisch over overheden en instanties. Zij zijn overwegend negatief over het huidige kabinet en ook hun vertrouwen in de afhandeling van schade en versterking van de woning is sinds de komst van het kabinet verder gedaald. Tegelijkertijd is inmiddels duidelijk dat er voor de komende jaren vele regelingen, uitvoeringscapaciteit en budget zijn gereserveerd om problemen aan te pakken. Het is van belang om uitvoering en de effecten daarvan de komende jaren te blijven volgen.

Over het onderzoek

Sinds 2016 wordt binnen het onderzoek Gronings Perspectief gemeten wat de impact is van aardbevingsschade onder de bevolking van de provincie Groningen. De Rijksuniversiteit Groningen en het Nivel voeren het onderzoek uit met subsidie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Door middel van vragenlijstonderzoek wordt gemeten hoe gezond en veilig mensen in Groningen zich voelen, hoe zij veiligheidsrisico’s inschatten en hoeveel vertrouwen zij hebben in instanties. In april en oktober 2024 zijn onder het panel van deelnemende Groningers vragenlijsten afgenomen. In afstemming met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) zijn mensen van wie de woning in het versterkingsprogramma is opgenomen benaderd om deel te nemen aan een extra panel. Onder deze groep is in 2024 eveneens een vragenlijst afgenomen. Meer informatie vindt u op de website van Gronings Perspectief. Ook kunt u contact opnemen met prof. dr. Michel Dückers.