Leernetwerken Wijkverpleging versterken competenties docenten en zorgprofessionals

Leernetwerken Wijkverpleging dragen bij aan de ontwikkeling van de deskundigheid van docenten en zorgprofessionals. Het gaat bijvoorbeeld om competenties die nodig zijn om zelfredzaamheid van cliënten en gezondheid van wijkbewoners te bevorderen. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat leernetwerken leiden tot meer en betere stageplekken, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL.

Samen werken aan deskundigheid
Leernetwerken zijn innovatieve samenwerkingsverbanden, in dit geval van  hogescholen, ROC’s en thuiszorgorganisaties. In 2015/2016 gingen elf leernetwerken van hogescholen en wijkverpleegkundigen van start, met subsidie van ZonMw. In 2016 waren in totaal rond de 60-70 docenten en ongeveer 250 wijkverpleegkundigen hier intensief en direct bij betrokken. Vanaf 2017 doen aan de leernetwerken ook ROC’s en mbo-opgeleide verpleegkundigen en verzorgenden mee. Ook zijn er vaak studenten en vertegenwoordigers van cliënten bij de leernetwerken betrokken.
De leernetwerken organiseren themabijeenkomsten, kennismarkten, gastlessen en duo-huisbezoeken van (wijk)verpleegkundigen en docenten. Ook ontwikkelen de leernetwerken digitaal en schriftelijk lesmateriaal, publicaties en platforms over onderwerpen uit de hedendaagse wijkverpleging. . Indirect worden hier nog eens honderden studenten, zorgprofessionals en docenten mee bereikt.  

Meer competente docenten
In de wijkverpleging moet veel aandacht zijn voor gezondheidsbevordering en preventie bij wijkbewoners. Docenten voelden zich een jaar na de start van de leernetwerken, in vergelijking tot een jaar daarvoor,  beter toegerust om  aan studenten te leren hoe ze problemen van wijkbewoners vast kunnen  stellen en daarvoor een plan kunnen  maken. Ook voelden zij zich competenter om studenten op te leiden in preventie-activiteiten. Docenten voelden  zich ook competenter om studenten op te leiden in het bevorderen van zelfredzaamheid van zorggebruikers.

Effecten voor zorgprofessionals
Ook wijkverpleegkundigen vonden een jaar na de start van de leernetwerken  zich beter toegerust om zelfredzaamheid van  hun cliënten te bevorderen. Echter op het gebied van preventie of gezondheidsbevordering van wijkbewoners die nog geen cliënt van hen zijn, was er nog geen positieve ontwikkeling te zien.

Stageplekken
Wel leiden de leernetwerken tot intensievere samenwerking tussen onderwijs en praktijk, wat soms ook leidt tot meer stageplekken. Professor Anneke Francke van het NIVEL: ”Het  is niet duidelijk om hoeveel nieuwe stageplekken dat precies gaat. Maar het lijkt erop dat leernetwerken een steentje bijdragen aan vermindering van de stageproblematiek. Dit is heel belangrijk omdat er momenteel een groot tekort is aan stageplaatsen. Meer en betere stages in de wijkverpleging zijn ook van belang om nieuwe zorgprofessionals te enthousiasmeren voor een baan in de wijk.”

Programma Zichtbare schakel
Gezamenlijke deskundigheidsbevordering van docenten en zorgprofessionals vindt sinds eind 2015 plaats vanuit elf Leernetwerken Wijkverpleging. De leernetwerken  kregen daarvoor subsidie van het ZonMw-Programma Zichtbare schakel fase 2. Dit programma voert ZonMw uit in opdracht van het Ministerie van VWS. Het programma geeft een impuls aan het vergroten van de competenties van (nieuwe) wijkverpleegkundigen en andere professionals in de wijkverpleging. Ook moet het programma bijdragen aan oplossingen voor het tekort aan wijkverpleegkundigen.

Onderzoeksmethoden
Het NIVEL gebruikte voor dit onderzoek een combinatie van onderzoeksmethoden. In  online vragenlijstonderzoek (begin 2016 en begin 2017), zijn  de ervaren competenties van deelnemers onderzocht.  Daarnaast bestudeerde het NIVEL subsidieaanvragen en andere documenten van de leernetwerken. Ook werden focusgroepen met projectleiders en deelnemers gehouden.

Subsidiegever van het onderzoek: ZonMw-Zichtbare schakel fase 2: Opleidingsimpuls wijkverpleegkundigen