Meer orgaantransplantaties in de Europese Unie tijdens internationaal actieplan

Het aantal orgaantransplantaties in de EU is tussen 2008 en 2015 met 17% gestegen. Uit een door het NIVEL geschreven rapport blijkt dat deze toename zich voordeed in de loop van het Action Plan on Organ Donation and Transplantation dat liep van 2009 tot 2015.

Tussen 2008 en 2015 steeg het aantal orgaandonoren van 12000 tot bijna 15000 (een stijging van 21%). Deze stijging van het aantal donoren leidde tot 4600 extra transplantatieoperaties van 28.100 in 2008 tot 32.700 in 2015 (een toename van 17%). Het aantal niertransplantaties is gestegen met 60%, levertransplantaties met 24% en harttransplantaties met 11%.

Spanje, Frankrijk, het VK, Polen en Nederland waren de vijf landen met de grootste toename van het totale aantal transplantaties.  Bulgarije, Litouwen, Finland, Kroatië, Hongarije, Tsjechië, Slovenië, Letland en Denemarken zagen de sterkste procentuele stijging van het aantal van transplantaties. Niet alle landen boekten echter vooruitgang. Zo daalden het aantal in Griekenland en Cyprus, maar ook in Duitsland, waar het aantal transplantaties met 20% daalde.

Verbetering transplantatiesysteem
Het actieplan heeft er voor gezorgd dat er lokale transplantatiecoördinatoren voor postmortale donatie zijn aangesteld en registers voor het volgen van de gezondheid van levende donoren zijn opgezet. Ook zijn er verschillende overeenkomsten tussen landen gemaakt, waardoor organen kunnen worden uitgewisseld met andere landen. Het EU actieplan zorgt er vooral voor dat landen samenwerken waarbij de Europese Commissie als facilitator optreedt en projecten financiert. De onderzoekers raden aan om deze samenwerking voort te zetten en vooral die landen bij te staan waarbij het orgaandonatie en transplantatiesysteem nog niet zo goed is ontwikkeld.

Waarom een EU-actieplan?
Voor de behandeling van bepaalde aandoeningen is orgaantransplantatie van cruciaal belang. Desondanks is er een tekort aan orgaandonoren in heel Europa. De Europese Unie heeft hiertoe in 2009 een actieplan opgesteld, het "Action Plan on Organ Donation and Transplantation (2009-2015): Strengthened Cooperation between Member States". In dit plan staat een aantal actiepunten beschreven die lidstaten kunnen helpen het tekort aan orgaandonoren te verminderen. Daarnaast zijn de actiepunten gericht op kwaliteit en veiligheid van de procedures rondom orgaandonatie.

Evaluatie NIVEL
Drie jaar na aanvang van het actieplan heeft het NIVEL de gang van zaken geëvalueerd met de ACTOR-studie. Nu, 3 jaar later, heeft het NIVEL de eindevaluatie van het actieplan uitgevoerd met de FACTOR-studie. Onderzocht is wat de stand van zaken is op het gebied van aantallen donoren en transplantaties in de EU, welke inspanningen er geleverd zijn ten behoeve van het actieplan en in welke mate dit plan geïmplementeerd is zowel op EU-niveau als in de afzonderlijke EU-lidstaten.