Patiënten en zorgverleners willen elkaar bereiken met informatie over kwaliteit van zorg (Transparantiemonitor 2018)

Informatie over de kwaliteit van zorg dient voor de patiënt vooral om ondersteuning te bieden bij het kiezen van een zorgverlener. Zorgprofessionals daarentegen gebruiken de informatie vooral om de zorg te verbeteren. Deze verschillende perspectieven op kwaliteit van zorg zien we terug in twee vooraanstaande initiatieven: ZorgkaartNederland hanteert het patiëntenperspectief bij de informatieverschaffing over kwaliteit van zorg en DICA doet dit vanuit het perspectief van de zorgprofessional. Beide bekijken hoe ze de eigen informatie relevant kunnen maken voor de ander. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel.

Kwaliteitsinformatie over zorg kent verschillende vormen en wordt ontwikkeld vanuit verschillende perspectieven, die niet altijd met elkaar verenigd zijn. De Transparantiemonitor 2018 heeft twee initiatieven onder de loep genomen: ZorgkaartNederland, de grootste ervaringssite voor de Nederlandse gezondheidszorg, opgesteld vanuit het patiëntenperspectief, en de Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA), een onafhankelijk instituut voor klinische registraties ter verbetering van de zorg, dat ‘kwaliteit van zorg’ benadert vanuit het artsenperspectief.

ZorgkaartNederland biedt patiënten hulp bij het kiezen van een zorgverlener
Op ZorgkaartNederland.nl delen mensen hun ervaringen in de zorg met elkaar. De website biedt een patiënt zodoende informatie die hij kan gebruiken bij het kiezen van een zorgverlener die het best bij hem past. ZorgkaartNederland is de laatste jaren sterk gegroeid in aantallen bezoekers en in waarderingen maar krijgt ook kritiek, met name van zorgaanbieders. De belangrijkste zorgen zijn de representativiteit en de betrouwbaarheid van de waarderingen door patiënten. Niettemin heeft ZorgkaartNederland een stevige positie verworven in het informatielandschap voor patiënten.

Kwaliteitsregistraties van DICA
DICA maakt de kwaliteit van zorg inzichtelijk door middel van het aanbieden van betrouwbare vergelijkingen en analyses. De kwaliteitsregistraties hebben een groot draagvlak onder professionals, mede doordat zij betrokken zijn bij de opzet van de registraties. Het primaire doel van de informatieverschaffing is voor artsen het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Over het secundaire doel – ondersteuning bieden bij het kiezen van een zorgaanbieder – zijn zij minder enthousiast. Naast het artsenperspectief is er binnen de DICA-registraties steeds meer aandacht voor het patiëntenperspectief.

Patiënten en zorgaanbieders gebruiken elkaars informatie steeds vaker
Artsen maken – weliswaar mondjesmaat ¬– gebruik van ZorgkaartNederland.nl, al is er ook nog de nodige kritiek. Andersom komt er steeds meer aandacht voor het gebruik van kwaliteitsinformatie uit de DICA-registraties door patiënten, al zijn hierbij verschillende uitdagingen te noemen, zoals de begrijpelijkheid en bruikbaarheid van dergelijke informatie voor patiënten.

Ambitie ZorgkaartNederland en DICA om kwaliteitsinformatie voor zowel patiënten als zorgaanbieders relevant te maken
Interessant is dat beide informatieverschaffers de ambitie hebben om de eigen informatie bruikbaar te laten zijn vanuit zowel het patiëntenperspectief als het zorgaanbiedersperspectief. Zo biedt ZorgkaartNederland pakketten aan die zorgaanbieders snel inzicht bieden in de patiëntervaringen die over hen zijn gedeeld; pakketten die overigens steeds meer worden afgenomen. Andersom onderzoekt DICA momenteel hoe zij uit hun database informatie kunnen genereren die gezamenlijke besluitvorming tussen arts en patiënt kan ondersteunen. Nivel-onderzoeker Dolf de Boer: ‘Het is mooi om te zien dat beide informatieverschaffers bezig zijn de relevantie van de eigen kwaliteitsinformatie te verhogen voor elkaar. Beide vormen van kwaliteitsinformatie zijn natuurlijk heel complementair aan elkaar. Tegelijkertijd zijn er verdergaande stappen nodig om de beschikbare informatie nog beter te benutten.’

Interviews en literatuuronderzoek
Het Nivel heeft ZorgkaartNederland en de kwaliteitsregistraties van DICA onderzocht met gebruikmaking van literatuuronderzoek en interviews onder initiatiefnemers en direct betrokkenen, als onderdeel van de Transparantiemonitor 2018.

Transparantiemonitor 2018-2022
Het onderzoek naar ZorgkaartNederland en de kwaliteitsregistraties van DICA maakt deel uit van de Transparantiemonitor 2018-2022 van het Nivel, dat zich richt op de vraag hoe transparantie zich ontwikkelt in de zorg en wat dat oplevert. Eerder verschenen onderzoeken binnen de Transparantiemonitor 2018 richtten zich op de volgende onderwerpen:

• Transparantie in de zorg verbreed van informatie over zorgaanbieders naar informatie over effecten van behandelingen
• Beschikbaarheid informatie over ziekte en behandeling steeds belangrijker voor patiënt
• ‘Beslist Samen!’ en ‘3 goede vragen’ maken samen beslissen makkelijker
• Toegankelijkheid, betrouwbaarheid en bereik van patiënteninformatie op Thuisarts.nl groot en groeit nog steeds

In Dossier Transparantiemonitor vindt u alle publicaties en andere informatie van het Nivel over dit onderwerp bij elkaar.