Veel chronisch zieken en gehandicapten lopen onnodig geld mis

Zestig procent van de chronisch zieken en gehandicapten die over 2004 volgens berekening recht hadden op belastingaftrek wegens buitengewone uitgaven (BU), heeft deze aftrekregeling niet benut. De meest voorkomende reden hiervoor is dat men meent niet in aanmerking te komen voor de regeling.Bijna 70% van de chronisch zieken en gehandicapten weet dat ziektekosten kunnen worden afgetrokken als buitengewone uitgaven bij het doen van belastingaangifte. Toch maakt maar de helft van deze groep (35% van het totaal) daar gebruik van. Ruim eenvijfde doet helemaal geen belastingaangifte, ook niet via een T-biljet, en maakt daardoor geen gebruik van deze aftrekmogelijkheid. Van de mensen die wel belastingaangifte doen, voert niet iedereen deze aftrekpost op.
Van de mogelijkheid om bij de gemeente waarin zij wonen bijzondere bijstand (BB) aan te vragen heeft in 2004 slechts 5% van de chronisch zieken en gehandicapten gebruik gemaakt. De regeling Bijzondere Bijstand is specifiek bedoeld voor mensen met een laag inkomen die kosten hebben voortkomend uit bijzondere omstandigheden.

Dit blijkt uit onderzoek van het onderzoeksinstituut NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) en SEO Economisch Onderzoek, gesubsidieerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Ministerie van VWS naar de financile situatie van chronisch zieken en gehandicapten in het jaar 2004/2005. Het doel van deze rapportage is inzicht te verkrijgen in de feitelijke financile situatie van chronisch zieken en gehandicapten ten behoeve van beleid.

In januari 2004 is een aantal bezuinigingen doorgevoerd op het ziekenfondspakket en op de AWBZ-verzekerde thuiszorg. De Tweede Kamer heeft daarbij haar bezorgdheid uitgesproken over de gevolgen die deze maatregelen zouden kunnen hebben voor de financile situatie van kwetsbare groepen, zoals chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Als reactie hierop heeft het kabinet besloten tot uitbreiding van de bestaande compensatiemogelijkheden. Het gaat hierbij om:

• aanpassing van de Regeling Buitengewone Uitgaven (BU) met het oog op een betere fiscale compensatie van chronisch zieken en gehandicapten,
• uitbreiding van de financile middelen van gemeenten voor uitvoering van de Bijzondere bijstand,
• invoering van de Tegemoetkomingsregeling buitengewone uitgaven (TBU) voor hen die hun buitengewone uitgaven onvoldoende via de BU kunnen verzilveren,
• het terugdringen van het niet-gebruik van de verschillende vergoedings- en compensatieregelingen onder rechthebbenden door middel van voorlichtingscampagnes.

Tweentwintig procent van de huishoudens van mensen met een chronische aandoening of lichamelijke handicap heeft in 2005 een netto inkomen van minder dan €1100 en bijna 40% zit onder de €1300. Het netto inkomen van gehandicapten ligt gemiddeld circa €100 lager dan dat van chronisch zieken.

Het onderzoek is verricht door middel van enqutes onder 3611 leden van het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG) van 25 jaar en ouder. Dit is een landelijk representatief panel van circa 4.000 mensen met een medisch gediagnosticeerde somatische chronische aandoening en/of matige of ernstige zintuiglijke of motorische beperkingen. Het NPCG heeft tot doel om mensen met een chronische ziekte of handicap zich te laten uitspreken over hun ervaringen en behoeften op het gebied van de (gezondheids-)zorg en in hun dagelijks leven. Het NPCG vormt een belangrijk instrument om vraagsturing in het beleid gericht op mensen met een chronische ziekte of handicap daadwerkelijk gestalte te geven. 

Subsidiënt(en)

• Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
• Het Ministerie van VWS 

Samenwerkingspartner(s)

• SEO Economisch Onderzoek