Verpleegkundigen voelen zich zeker bij het stimuleren van zelfredzaamheid van hun cliënten

Verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging en praktijkondersteuners in huisartsenpraktijken voelen zich zeker over hun eigen handelen om de zelfredzaamheid van thuiswonende cliënten te stimuleren. Ook blijkt dat een meerderheid van deze verpleegkundigen positief staat tegenover reablement als benadering voor het stimuleren van de zelfredzaamheid. Reablement is een benadering om het functioneren van het individu te verbeteren, zodat deze zo onafhankelijk mogelijk de dagelijkse activiteiten kan ondernemen. Verpleegkundigen hebben wel behoefte aan meer maatschappelijke bewustwording van het belang van zelfredzaamheid en de rol van de cliënt, mantelzorgers en professionals daarin. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel onder deelnemers van het landelijke Nivel Panel Verpleging & Verzorging.

De zorg in Nederland staat onder druk door de toenemende zorgvraag en het niet evenredig meegroeiende aantal zorgprofessionals. Om met deze uitdaging om te gaan, gaat er in beleid en praktijk veel aandacht uit naar het stimuleren van zelfredzaamheid van thuiswonende mensen. Een daarop aansluitende benadering is reablement, dat onder meer als uitgangspunt heeft dat zorgprofessionals meer ‘zorgen dat’ in plaats van ‘zorgen voor’. Het is echter onduidelijk in hoeverre het begrip reablement bekend is bij zorgprofessionals en hoe zij het stimuleren van zelfredzaamheid van hun cliënten in de praktijk ervaren. Onderzoeksinstituut Nivel laat met het landelijk Nivel Panel Verpleging & Verzorging zien hoe verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging en praktijkondersteuners in huisartsenpraktijken hier over denken.

Zorgprofessionals hebben veel vertrouwen in het eigen handelen

Ruim driekwart van de ondervraagde zorgprofessionals voelt zich zeker over het eigen handelen bij het stimuleren van de zelfredzaamheid van thuiswonende cliënten. Het gaat daarbij om het stimuleren van het zelfstandig uitvoeren van bijvoorbeeld wassen en aankleden, maar ook om het stimuleren van cliënten om gezamenlijk zorgdoelen op te stellen. Zorgprofessionals vinden het daarentegen lastig om de zelfredzaamheid te stimuleren als een cliënt weigert om activiteiten zelf uit te voeren of als zij aan meer cliënten zorg moeten verlenen dan normaal.

Begrip reablement nog niet breed bekend

Na uitleg gegeven te hebben over wat reablement is, heeft 81% van de ondervraagde zorgprofessionals een positieve houding ten opzichte van reablement. Een meerderheid van de (wijk)verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkondersteuners kende echter het begrip reablement in de zorg (nog) niet. Verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam in de wijkverpleging zijn vaker bekend met het begrip dan de praktijkondersteuners uit de huisartsenpraktijken. Zorgprofessionals zelf denken bij reablement vooral aan termen als het stimuleren van zelfredzaamheid, nemen van eigen regie, zelfmanagement, aansluiten bij de wensen van cliënten en persoonsgerichte zorg.

Wens voor maatschappelijke bewustwording over belang van zelfredzaamheid

De ondervraagde zorgprofessionals wensen een bredere bewustwording van het belang van zelfredzaamheid bij cliënten, naasten, huisartsen en ziekenhuisprofessionals. Ze ervaren dat cliënten en naasten soms van hen verwachten dat zij alle zorgtaken overnemen, ook als een cliënt nog veel zelf kan. Dit vormt voor zorgprofessionals een belemmering om de zelfredzaamheid te stimuleren.

Over het vragenlijstonderzoek

Voor dit onderzoek hebben in totaal 345 (wijk)verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en praktijkondersteuners een online vragenlijst ingevuld. Zij zijn, verspreid over het land, werkzaam in de wijkverpleging of huisartsenpraktijk. De ondervraagde zorgprofessionals zijn grotendeels deelnemer van het landelijke Panel Verpleging & Verzorging. Het onderzoek is uitgevoerd met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.