Weeg welzijn direct mee bij maken beleid tijdens pandemie of andere (gezondheids)crisis

Het monitoren van welzijn bij aanvang en tijdens een pandemie of een andere (gezondheids)crisis helpt bij het maken van beleidskeuzes. Daarmee kunnen onbedoelde neveneffecten, zoals verslechtering in welzijn van de jeugd, meegewogen worden in het opstellen van crisisbeleid, en zo mogelijk worden beperkt. Dat concludeert het Netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (Netwerk GOR) na bijna 3 jaar onderzoek naar de gevolgen van de coronapandemie. Daaruit vallen ook de omvang en langdurigheid van gezondheidseffecten van de pandemie op. Een voorbeeld hiervan is het beperkte herstel in de verslechterde mentale gezondheid van jongeren tot 2 jaar na de laatste lockdown. De resultaten bevestigen de uitkomsten van eerder onderzoek.

Verder zien de onderzoekers dat, zelfs 2 jaar na de laatste lockdown, ondersteuning voor sommige mensen nog steeds nodig is voor hun welzijn. Erkenning van de impact is belangrijk. Dat kan bijvoorbeeld door lokale herdenkings- of bezinningsactiviteiten te organiseren of actief te vragen naar de impact ervan op iemands leven. Jongeren hebben de behoefte om laagdrempelig te praten over hun ervaringen en klachten. Dit kan ook nog aan de orde zijn op langere termijn.

Kwetsbare groepen nog kwetsbaarder

De resultaten laten ook zien dat de coronacrisis bestaande problemen in de samenleving heeft blootgelegd. Kwetsbare groepen zijn nog kwetsbaarder geworden. Zo is er bij volwassenen die moeite hebben met rondkomen, sinds de coronapandemie een versnelde verslechtering te zien in hun gezondheid. Ook komt naar voren dat eenzaamheid een van de belangrijkste oorzaken is voor mentale klachten, zowel bij jongeren als volwassenen. Daarom is het volgens de onderzoekers belangrijk om tijdens en na een crisis ‘sociale interacties’ te stimuleren onder alle leeftijdsgroepen. Kleine burgerinitiatieven, zoals het organiseren van een buurtfeest, kunnen hieraan al een belangrijke bijdrage leveren.

Onderzoeksprogramma naar gevolgen langlopende crisis

Netwerk GOR verzamelt met de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 5 jaar lang kennis over de gevolgen van de coronapandemie op de gezondheid, onder meer via vragenlijst- en literatuuronderzoeken. Ook vinden er regelmatig gesprekken plaats met onder andere ervaringsdeskundigen, experts en zorg- en onderwijsprofessionals. De opgedane inzichten helpen beleidsmakers bij het nemen van effectieve maatregelen bij deze en volgende, soortgelijke crises, waarbij rekening gehouden wordt met welzijn. Netwerk GOR bestaat uit het RIVM, lokale GGD'en, GGD GHOR Nederland, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van het onderzoek. Bij het Nivel maakt dit onderzoek deel uit van het onderzoeksprogramma Rampen en Milieudreigingen van prof. dr. Michel Dückers.