Inzet van routinematig vastgelegde zorgdata voor passende zorg

Duur: jul 2020 - okt 2026

Achtergrond

Het functioneren van het zorgsysteem kan alleen goed in beeld worden gebracht als verschillende zorgvoorzieningen in hun onderlinge samenhang kunnen worden geanalyseerd. Binnen de gezamenlijke onderzoekswerkplaats van het Nivel en Zorginstituut Nederland maken we beter gebruik van bestaande gegevensbronnen. De onderzoekswerkplaats sluit daarmee aan bij de breed gedeelde wens om optimaal gebruik te maken van dergelijke bronnen voor het verbeteren van de gezondheidszorg in Nederland.

Doel

Inzicht krijgen in de wijze waarop verschillende databronnen van het Zorginstituut Nederland en het Nivel in samenhang kunnen worden gebruikt om zorg te verbeteren, bijvoorbeeld door:

1. passende zorg te herkennen
2. trends te signaleren en te duiden
3. ramingen te maken voor de toekomst
4. de mogelijke rol te onderzoeken van 'real world data' bij het bepalen van de meerwaarde van interventies bij individuele of specifieke groepen patiënten
5. te analyseren op welke wijze adviezen van het Zorginstituut en van richtlijncommissies van beroepsgroepen over passende zorg doorwerken in beslissingen die professionals en patiënten nemen in het primaire proces

Methode

Binnen de onderzoekswerkplaats doen we onderzoek naar passende zorg door het hergebruiken en koppelen van gegevens uit elektronische patiëntendossiers (Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn) en declaratiegegevens van zorgverzekeraars die het Zorginstituut tot haar beschikking heeft. Onderzoeksvragen worden in cocreatie door het Nivel en Zorginstituut Nederland samen vastgesteld. We maken daarbij een onderscheid tussen ‘hoe-vragen’ en ‘wat-vragen’. De ‘wat-vragen' leveren nieuwe kennis op over wat bij welke patiënt, onder welke omstandigheden goede zorg is, of die zorg in de praktijk ook geleverd wordt en welke kosten daarmee gemoeid zijn. De ‘hoe-vragen' geven inzicht geven in de mogelijkheden om op basis van bestaande data uitspraken te doen over de betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van zorg.

Resultaten

De gezamenlijke onderzoekswerkplaats biedt de mogelijkheid om nieuwe kennis te genereren met een breed maatschappelijk belang. Het combineren van de gegevens van beide instituten levert inzicht op in integrale zorgtrajecten en de mogelijkheid om deze beter aan te laten sluiten aan de behoeften van burgers en patiënten. Inzicht in de samenhang tussen diagnostiek, behandeling en verwijzing laat zien wat gepaste zorg is en in hoeverre daar binnen het zorgstelsel sprake van is. De participatie van veldpartijen en ervaringsdeskundigen in onze onderzoeken in de vorm van een begeleidingscommissie, en de governance-afspraken die aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn ten grondslag liggen, garanderen dat ook het zorgveld - de zorgaanbieders - bij deze cocreatie betrokken worden en meerwaarde van deze samenwerking ondervinden.

Afgeronde onderzoeken

1. Controleafspraken bij patiënten met nieuw event diepe veneuze trombose of longembolie
2. Trommelvliesbuisjes en antibioticagebruik in de zorgtrajecten van kinderen met middenoorontsteking
3. Urinekweek bij patiënten met een urineweginfectie
4. Zorggebruik en primaire therapietrouw bij patiënten met eczeem en psoriasis
5. Zorgtrajecten bij patiënten met artrose van de heup of knie: zorggebruik voor en na beleidsmaatregelen in Nederland.
6. Zorgpaden en substitutie bij depressie en persoonlijkheidsstoornissen.

Lopende onderzoeken

1. Ontwikkeling en toepassing van methodiek om substitutie van medisch specialistische zorg naar huisartsenzorg in kaart te brengen.
2. Praktijkvariatie in de mate van passende zorg over de zorgketen (d.w.z. eerste- en tweede lijn) bij middenoorontsteking en tonsillitis.
3. Methodiekontwikkeling voor het berekenen van morbiditeitsschattingen op basis van routine zorgdata.
4. Ontwikkeling en toepassing van methodiek om zorgtrajecten bij mensen met multimorbiditeit in kaart te brengen.
5. Effecten van pakketwijziging voor gesuperviseerde oefentherapie bij COPD.

Thema’s voor toekomstige onderzoeken (2024-2026)

1. Zorgtrajecten van mensen met psychische klachten
2. Acute zorgketen voor kwetsbare ouderen of mensen met psychische problematiek
3. Optimalisatie van de eerstelijnszorg om huisartsen te ontlasten
4. Paramedische zorg voor kwetsbare ouderen
5. Vervolgonderzoek naar zorgtrajecten van mensen met multimorbiditeit

Lopende promotietrajecten

1. Substitutie van zorg: afstemming van prikkels in het Nederlandse zorgstelsel (looptijd: 2020-2024)
2. Invloed van het sociaal domein op de zorgvraag bij de huisarts en de tweedelijnszorg (looptijd: 2024-2028)