Palliatieve zorg: actualisatie van cijfers uit 2017 en 2021

Duur: jan - jul 2025

Achtergrond 

Goede palliatieve zorg is essentieel voor de kwaliteit van leven in de laatste levensfase. Om de kwaliteit van palliatieve zorg in Nederland te monitoren en te helpen verbeteren, publiceerde Nivel in samenwerking met verschillende partners eerder al factsheets over de zorg in de laatste levensfase. De bestaande factsheets met gegevens uit 2017 en 2021 bieden waardevolle inzichten, maar er is behoefte aan een actualisatie met de meest recente data uit 2023.

Doel 

Dit project heeft als doel het actualiseren van twee bestaande factsheets over palliatieve zorg, waarin ziekenhuisopnames, huisartsenzorg en medicatievoorschriften van de huisarts in de laatste levensfase worden geanalyseerd. Deze inzichten kunnen bijdragen aan beleidsontwikkeling en verbetering van palliatieve zorg.

Methode

Voor dit onderzoek maken we gebruik van gepseudonimiseerde data uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (NZR) en CBS-microdata (o.a. doodsoorzakenregistratie, en ziekenhuisopnames). De doelgroep bestaat uit personen van 18 jaar en ouder die in 2023 zijn overleden aan aandoeningen met een progressief verloop en een behoefte aan palliatieve zorg.

De analyse richt zich op verschillende aspecten van zorggebruik in de laatste levensfase. Voor de factsheet over ziekenhuis- en huisartsenzorg onderzoeken we onder andere het percentage patiënten dat in de laatste levensmaand werd opgenomen in het ziekenhuis, de mate waarin er contact was met de huisarts na ziekenhuisontslag, en de intensiteit van huisartszorg in de laatste weken voor overlijden.

De tweede factsheet richt zich op medicatievoorschriften door huisartsen in de laatste levensfase. Hierbij analyseren we onder andere het voorschrijven van pijnmedicatie en opioïden, inclusief het gelijktijdig voorschrijven van laxeermiddelen. Ook kijken we naar het gebruik van medicatie van twijfelachtige klinische waarde in de laatste levensmaanden en hoe vaak deze als herhaalrecept werden voorgeschreven. 

Waar mogelijk splitsen we dit uit naar leeftijd en doodsoorzaak. De resultaten worden vergeleken met cijfers uit 2017 en 2021.

Resultaat 

De resultaten worden verwerkt in twee geactualiseerde factsheets:
1.    Ziekenhuis- en huisartsenzorg in de laatste levensfase
2.    Medicatievoorschriften door huisartsen in de laatste levensfase