Publicatie

Publicatie datum

Depression in dementia: development and testing of a nursing guideline.

Verkaik, R. Depression in dementia: development and testing of a nursing guideline. Utrecht: NIVEL, 2009. 246 p. Proefschrift Universiteit Utrecht.
Depressie bij dementerende verpleeghuisbewoners kan verminderen door invoering van een richtlijn voor verzorgenden. Dit blijkt uit onderzoek waarop NIVEL-onderzoeker Renate Verkaik 20 april promoveert aan de Universiteit Utrecht.

Op Nederlandse psychogeriatrische verpleeghuisafdelingen is 85% van de bewoners dementerend en van hen is 19% depressief. Door depressie zijn bewoners somber en hebben ze meer zorg nodig. NIVEL-onderzoeker Renate Verkaik zocht naar een manier om depressie bij verpleeghuisbewoners met dementie te verminderen. Ze kwam uit op een richtlijn voor verzorgenden, omdat zij bewoners dagelijks begeleiden. Samen met Verpleeghuis Waerthove ontwikkelde Verkaik de evidence-based richtlijn ‘Het begeleiden van mensen met dementie die depressief zijn’ (NIVEL/Waerthove, 2004). Vervolgens evalueerde Verkaik – samen met VUmc en Hogeschool INHolland – in negen Nederlandse verpleeghuizen invoering, gebruik en effecten van de richtlijn.

Beleving
Verzorgenden kunnen in de praktijk goed met de richtlijn overweg. Bewoners in verpleeghuizen waar gewerkt werd met de richtlijn werden in de meeste gevallen minder depressief. Verkaik: “We hebben zelfs aanwijzingen dat hoe succesvoller de richtlijn is ingevoerd, hoe meer bewoners daar baat bij hebben.” Verzorgenden leren om systematisch in kaart te brengen welke ‘plezierige’ activiteiten het best bij bewoners passen, zoals luisteren naar favoriete muziek of wandelen in de tuin. Verzorgenden grijpen bijvoorbeeld terug op hobby’s van vroeger. Daarbij moeten ze wel rekening houden met de beperkingen die een bewoner nu heeft.

Samen zingen
Verkaik: “Het gaat vaak om hele kleine plezierige activiteiten, bijvoorbeeld samen zingen, een spelletje doen, nagels lakken... Maar ook dingen zoals samen naar het winkelcentrum of met een groepje naar het café, kunnen depressie bij dementie verminderen. Veel verzorgenden zeggen ook dat het niet altijd veel tijd hoeft te kosten. Veel kan gewoon al tijdens de dagelijkse zorg. Soms kun je ook familie of vrijwilligers bij de activiteiten betrekken. Het gaat vooral om een andere insteek. Ben je bewust van wat een depressie voor een bewoner betekent en wat je daar als verzorgende aan kan doen.”

Het onderzoek is gefinancierd door ZonMw binnen het programma ‘Verpleegkundige en verzorgende beroepsgroepen. Tussen weten en doen.’