Programmaleider Communicatie in de Gezondheidszorg; bijzonder hoogleraar 'Communicatie in de gezondheidszorg', Radboudumc
Publicatie
Publicatie datum
Factoren gerelateerd aan farmacotherapietrouw van chronisch zieken: resultaten van studies uitgevoerd in Nederland sinds 1990.
Brink-Muinen, A. van den, Dulmen, A.M. van. Factoren gerelateerd aan farmacotherapietrouw van chronisch zieken: resultaten van studies uitgevoerd in Nederland sinds 1990. Utrecht: NIVEL, 2004. 37 p.
Download de PDF
Huisartsen zouden hun chronische patiënten duidelijker moeten wijzen op de gevaren van het niet, of niet tijdig innemen van hun medicijnen. De bijsluiters van geneesmiddelen zouden dat ook in begrijpelijke taal moeten vermelden.
Dit concludeert het NIVEL naar aanleiding van literatuuronderzoek van in opdracht van het Platform PI (Patiënt-Industrie), een samenwerkingsverband tussen de patiëntenorganisaties en de research-georiënteerde farmaceutische industrie. Al langer is bekend dat veel chronisch zieken zich niet aan de voorgeschreven behandeling houden en dat het moeilijk is om daar verandering in te brengen. Dat is niet alleen schadelijk voor de gezondheid van de patiënt, maar zorgt ook voor hogere kosten in de gezondheidszorg. Door het niet, of niet vaak genoeg innemen van geneesmiddelen kunnen klachten namelijk aanhouden of verergeren. Er kunnen zelfs nieuwe klachten ontstaan door verkeerd medicijngebruik.
“Blijkbaar moet je mensen continu bij de les houden en ze er steeds weer op attenderen om hun pillen te slikken”, vertelt NIVEL programmaleider Sandra van Dulmen.
Te weinig, te laat of te kort
In deze analyse van de 33 empirische studies die er sinds 1990 in Nederland op dit gebied zijn uitgevoerd zet het NIVEL op een rijtje hoeveel chronisch zieken zich niet aan de farmacotherapeutische behandeling houden, welke factoren daar een rol in spelen, en wat er mogelijk aan dit probleem te doen is. Bijna de helft van de studies was uitgevoerd onder patiënten met astma/COPD. Slechts in een klein aantal studies werd er gekeken naar ander aandoeningen, zoals HIV/AIDS en depressie.
Het gevonden percentage therapietrouw was wisselend en meestal laag. Veel chronisch zieken gebruiken hun medicijnen niet - of niet altijd - op de manier die hun arts hen heeft voorgeschreven. Ze nemen een lagere dosis per keer, ze nemen minder doses per dag of ze nemen hun medicijnen niet op tijd in. Als ze voedselvoorschriften krijgen houden ze zich daar ook niet (altijd) aan.
Het blijkt vooral moeilijk de therapievoorschriften na te leven naarmate een kuur langer duurt. Ook het vaak moeten slikken van medicijnen, bijvoorbeeld viermaal daags, het last hebben van bijwerkingen, en het gebruik van een aantal verschillende geneesmiddelen tegelijk leiden vaak tot het niet correct opvolgen van doktersvoorschriften. “Een probleem is ook dat bijvoorbeeld mensen met een hoge bloeddruk er helemaal niks van merken als ze hun medicijnen niet innemen. De gevolgen worden pas later duidelijk”, zegt NIVEL-onderzoeker Atie van den Brink-Muinen.
De rol van de patiënt
Als mensen vertrouwen hebben in de behandeling, merken dat het medicijn effect heeft, en het gevoel hebben zelf invloed te kunnen uitoefenen op hun eigen situatie, blijken ze zich beter aan de voorschriften te houden.Daarom is het belangrijk dat patiënten worden aangemoedigd om vragen te stellen als een voorschrift onduidelijk is. Goede informatie-uitwisseling is dus cruciaal. Vervolgonderzoek naar farmaco-therapietrouw zou zich sterker moeten richten op wat patiënten ertoe beweegt om doktersvoorschriften niet na te leven.
Jannie Riteco (voorzitter van de Werkgroep Therapietrouw & Communicatie van het platform Patiënt-Industrie): “Het uiteindelijke doel van zulk onderzoek is om de kwaliteit en efficiency van de farmacotherapeutische zorg te verbeteren en de patiënt zelf meer verantwoordelijkheid te geven voor het managen van de eigen gezondheid".
Dit concludeert het NIVEL naar aanleiding van literatuuronderzoek van in opdracht van het Platform PI (Patiënt-Industrie), een samenwerkingsverband tussen de patiëntenorganisaties en de research-georiënteerde farmaceutische industrie. Al langer is bekend dat veel chronisch zieken zich niet aan de voorgeschreven behandeling houden en dat het moeilijk is om daar verandering in te brengen. Dat is niet alleen schadelijk voor de gezondheid van de patiënt, maar zorgt ook voor hogere kosten in de gezondheidszorg. Door het niet, of niet vaak genoeg innemen van geneesmiddelen kunnen klachten namelijk aanhouden of verergeren. Er kunnen zelfs nieuwe klachten ontstaan door verkeerd medicijngebruik.
“Blijkbaar moet je mensen continu bij de les houden en ze er steeds weer op attenderen om hun pillen te slikken”, vertelt NIVEL programmaleider Sandra van Dulmen.
Te weinig, te laat of te kort
In deze analyse van de 33 empirische studies die er sinds 1990 in Nederland op dit gebied zijn uitgevoerd zet het NIVEL op een rijtje hoeveel chronisch zieken zich niet aan de farmacotherapeutische behandeling houden, welke factoren daar een rol in spelen, en wat er mogelijk aan dit probleem te doen is. Bijna de helft van de studies was uitgevoerd onder patiënten met astma/COPD. Slechts in een klein aantal studies werd er gekeken naar ander aandoeningen, zoals HIV/AIDS en depressie.
Het gevonden percentage therapietrouw was wisselend en meestal laag. Veel chronisch zieken gebruiken hun medicijnen niet - of niet altijd - op de manier die hun arts hen heeft voorgeschreven. Ze nemen een lagere dosis per keer, ze nemen minder doses per dag of ze nemen hun medicijnen niet op tijd in. Als ze voedselvoorschriften krijgen houden ze zich daar ook niet (altijd) aan.
Het blijkt vooral moeilijk de therapievoorschriften na te leven naarmate een kuur langer duurt. Ook het vaak moeten slikken van medicijnen, bijvoorbeeld viermaal daags, het last hebben van bijwerkingen, en het gebruik van een aantal verschillende geneesmiddelen tegelijk leiden vaak tot het niet correct opvolgen van doktersvoorschriften. “Een probleem is ook dat bijvoorbeeld mensen met een hoge bloeddruk er helemaal niks van merken als ze hun medicijnen niet innemen. De gevolgen worden pas later duidelijk”, zegt NIVEL-onderzoeker Atie van den Brink-Muinen.
De rol van de patiënt
Als mensen vertrouwen hebben in de behandeling, merken dat het medicijn effect heeft, en het gevoel hebben zelf invloed te kunnen uitoefenen op hun eigen situatie, blijken ze zich beter aan de voorschriften te houden.Daarom is het belangrijk dat patiënten worden aangemoedigd om vragen te stellen als een voorschrift onduidelijk is. Goede informatie-uitwisseling is dus cruciaal. Vervolgonderzoek naar farmaco-therapietrouw zou zich sterker moeten richten op wat patiënten ertoe beweegt om doktersvoorschriften niet na te leven.
Jannie Riteco (voorzitter van de Werkgroep Therapietrouw & Communicatie van het platform Patiënt-Industrie): “Het uiteindelijke doel van zulk onderzoek is om de kwaliteit en efficiency van de farmacotherapeutische zorg te verbeteren en de patiënt zelf meer verantwoordelijkheid te geven voor het managen van de eigen gezondheid".