Publicatie

Publicatie datum

Meer dan een ziekte: de gevolgen van comorditeit vanuit het perspectief van chronisch zieken en gehandicapten.

Heijmans, M.J.W.M., Rijken, P.M., Schellevis, F.G., Bos, G.A.M. van den. Meer dan een ziekte: de gevolgen van comorditeit vanuit het perspectief van chronisch zieken en gehandicapten. Utrecht: NIVEL, 2003. 78 p.
Download de PDF
De gezondheidszorg in Nederland is slecht ingesteld op mensen met meer dan één chronische ziekte tegelijkertijd (comorbiditeit). Doordat de zorg overwegend gericht is op specifieke ziektebeelden, moet de patiënt met comorbiditeit vaak noodgedwongen de eigen zorg coördineren. Lang niet alle patiënten zijn hiertoe in staat.
In Nederland hebben ongeveer 500.000 mensen meerdere chronische ziektes. Dit is 30 procent van alle chronisch zieken. Het Academisch Medisch Centrum Amsterdam (AMC) en het NIVEL hebben de gevolgen van comorbiditeit (het hebben van meerdere ziekten tegelijkertijd), voor de kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg onderzocht vanuit het perspectief van chronisch zieken en gehandicapten. Het onderzoek is uitgevoerd op initiatief van de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland en zeven gezaghebbende gezondheidsfondsen.

Het onderzoek bespreekt de ervaringen van patiënten, de visies van experts en de uitkomsten van wetenschappelijke publicaties. Unaniem wordt gewezen op de enorme ziektelast die het leven met meerdere chronische ziekten met zich meebrengt. De kwaliteit van leven gaat aanzienlijk achteruit als een patiënt te maken heeft met meer dan één ziekte. Men ondervindt ernstige lichamelijke en maatschappelijke problemen. Patiënten zijn hierdoor afhankelijker van anderen en worden in hun dagelijkse bezigheden zoals onderwijs, werken, of uitgaan beperkt. Volwaardige maatschappelijke participatie komt hierdoor in het gedrang.
De gezondheidszorg in Nederland sluit slecht aan op de zorgbehoefte van mensen met comorbiditeit. De zorg is vaak door de vergaande specialisatie gericht op één ziekte . Hierdoor wordt de samenwerking tussen specialisten, huisartsen en andere hulpverleners bemoeilijkt. Het gevolg is dat de patiënt vaak zelf de zorg moet coördineren. Voor de meeste patiënten met meerdere aandoeningen is dat veel te complex. Bijvoorbeeld omdat artsen en andere hulpverleners onafhankelijk van elkaar behandelingen of adviezen geven, die voor de patiënt moeilijk te combineren zijn en soms zelfs tegenstrijdig zijn.
Onderzoeker Monique Heijmans (van het NIVEL): ‘Zorg voor mensen met meerdere aandoeningen vraagt om een integrale aanpak. Dit is alleen mogelijk als er een goede samenhang en samenwerking tussen de diverse zorgverleners bestaat en de verschillende behandelingen goed op elkaar aansluiten’ Volgens de onderzoekers van het AMC en het NIVEL moet dan ook nagedacht worden hoe een integraal zorgmodel het beste vormgegeven kan worden.
In de nabije toekomst gaat comorbiditeit een steeds belangrijkere rol spelen . Dit komt niet alleen door de toenemende vergrijzing. Comorbiditeit is een probleem van alle leeftijden. Doordat er in de gezondheidzorg meer mogelijkheden voor diagnostiek en behandeling zijn, blijven mensen met chronische ziekten – ook op jongere leeftijd – langer in leven.
Het onderwerp comorbiditeit en dit rapport krijgen speciale aandacht op het ZonMw Openingscongres van de week van de chronische zieken ‘Zeggenschap in Wetenschap’ dat op 7 november 2003 in het WTC te Rotterdam plaats vindt.

de Nierstichting
de Maag Lever Darm Stichting
het Astmafonds
het Diabetesfonds
het Nationaal Reumafonds
de Nederlandse Hartstichting
de Nederlandse Kankerbestrijding