Beleid voor veilige toepassing medische technologie goed geregeld in ziekenhuizen, maar uitdagingen bij ziekenhuisverplaatste zorg

Anders dan in ziekenhuizen is beleid voor de veilige toepassing van medische technologie bij de ziekenhuisverplaatste zorg, de medisch specialistische zorg in de thuissetting, vaak nog in ontwikkeling. Procedures en werkwijzen verschillen tussen en binnen ziekenhuizen, afhankelijk van de technologie of het zorgpad. Hier valt op het vlak van patiëntveiligheid nog winst te behalen, blijkt uit een interviewstudie van het Nivel en Amsterdam UMC met experts op het gebied van medische technologie.

Medische technologie is essentieel voor het verlenen van goede zorg mits veilig ingezet. Ziekenhuizen hebben daarom beleid ingevoerd langs de lijnen van het convenant ‘Veilige Toepassing Medische Technologie in de medisch specialistische zorg’. Zo werken ziekenhuizen voortdurend aan het verminderen en beheersen van veiligheidsrisico’s voor patiënten.

Inzetten op scholing en bekwaamheid van gebruikers van medische technologie

Een belangrijk punt voor het veilig gebruik van medische technologie is het organiseren van scholing en borging van de bekwaamheid van zorgverleners. Dit is met name van belang, aangezien zorgpersoneel steeds vaker wordt geconfronteerd met wisselende hulpmiddelen. Door tekorten aan medische hulpmiddelen in de zorg moet soms gewerkt worden met alternatieve producten. Door personeelskrapte werken zorgprofessionals vaker op verschillende locaties en afdelingen, waar de gebruikte technologie kan variëren. Het probleem rondom scholing en borging van bekwaamheden speelt ook in de ziekenhuisverplaatste zorg, waar naast getrainde professionals patiënten en mantelzorgers de hulpmiddelen gebruiken.

Kunstmatige intelligentie biedt kansen, maar ook risico’s

Verder zagen experts op het gebied van medische technologie zowel kansen als risico’s bij het gebruik van kunstmatige intelligentie (artificial intelligence; AI). AI kan professionals ondersteunen bij het stellen van diagnoses, het voorspellen van de toekomstige gezondheid van de patiënt en het verfijnen van het behandelplan. Daarnaast kan AI zorgprocessen automatiseren, waardoor de zorg efficiënter wordt. Risico’s liggen in de noodzakelijke training van zorgprofessionals en de validatie van het AI-algoritme op de patiëntenpopulatie van het ziekenhuis.

Informatie delen als kans voor verbeteren patiëntveiligheid

Een kans om de patiëntveiligheid te verbeteren, in de ziekenhuiszorg én in de ziekenhuisverplaatste zorg, ligt in het van elkaar leren. Dit kan bijvoorbeeld door meer informatie en kennis over patiëntveiligheid en medische technologie te delen. Zo kunnen intrinsieke risico’s van technologieën en incidenten met medische technologie door zorgprofessionals landelijk worden gedeeld voor trendanalyse. Hierdoor kunnen ziekenhuizen meer risicogericht aan de slag.

Over het onderzoek

Voor dit verkennende onderzoek zijn 14 experts op het gebied van medische technologie uit 9 ziekenhuizen geïnterviewd: klinisch fysici en enkele leidinggevenden van de afdeling medische technologie. Het onderzoek is onderdeel van de ‘Monitor Patiëntveiligheid in de medisch specialistische zorg 2023-2027’, een samenwerking tussen het Nivel en Amsterdam Public Health research institute van het Amsterdam UMC. Het gehele onderzoek is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.