Twee op de honderd ziekenhuispatiënten krijgen te maken met vermijdbare schade

Ieder jaar lopen ongeveer 30.000 patiënten schade op tijdens de behandeling in het ziekenhuis, die voorkomen had kunnen worden. Zo blijkt uit het onderzoek dat op initiatief van de Orde van Medisch Specialisten door het EMGO Instituut/VUmc en het NIVEL is uitgevoerd. Een kostenpost van 167 miljoen euro (1 %)  op de gezamenlijke ziekenhuisbudgetten. Het rapport ‘Onbedoelde schade in ziekenhuizen’ wordt vandaag gepresenteerd en overhandigd aan minister dr. A. Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit onderzoek maakt deel uit van het Onderzoeksprogramma Patiëntveiligheid in Nederland. De Orde van Medisch Specialisten vindt elke vermijdbare schade er een te veel en zet daarom in op gerichte acties.Voor het eerst is in Nederland onderzoek gedaan naar onbedoelde en vermijdbare schade in de ziekenhuizen. Jaarlijks worden 1,3 miljoen mensen in het ziekenhuis opgenomen. Hiervan krijgt 5,7 % te maken met schade tijdens de behandeling. In minder dan 40% van de gevallen is de schade te voorkomen. De schade kan leiden tot tijdelijke of blijvende beperkingen, een verlengde opname of voortijdig overlijden. In het buitenland komt onbedoelde schade voor bij 2,9% tot 16,6% van de ziekenhuispatiënten. In het onderzoek is apart gekeken naar patiënten die in het ziekenhuis overlijden. Hieruit blijkt dat van de 42.000 patiënten (3% van de totale ziekenhuisopnames) die in het ziekenhuis overlijden dit bij 1735 patiënten waarschijnlijk voorkomen had kunnen worden.

Openheid van zaken
De belangrijkste vragen in het onderzoek waren: hoe vaak lopen patiënten onbedoeld schade op in het ziekenhuis? Hoe ernstig is die schade? En in hoeverre had die schade voorkomen kunnen worden? Kortom: Hoe zit het met de patiëntveiligheid in de Nederlandse ziekenhuizen? Het onderzoek is mogelijk geweest doordat 21 ziekenhuizen volledige openheid van zaken hebben gegeven. In totaal zijn 7926 dossiers van patiënten uit 2004 beoordeeld en geanalyseerd. Uit het onderzoek blijkt dat de oorzaken, naast menselijke factoren, moeten worden gezocht in organisatorische en technische zaken. In een vervolgonderzoek dat in de zomer van 2008 wordt afgerond, wordt nader ingegaan op de oorzaken.

Gerichte acties
De Orde van Medisch Specialisten heeft veel respect voor de ziekenhuizen, verpleegkundigen en medisch specialisten die aan dit onderzoek naar patiëntveiligheid hebben meegewerkt. Over de uitkomsten van het onderzoek heeft de Orde een duidelijk oordeel: elk vermijdbaar overlijden of schade is er een te veel. Naast vermijdbare schade kan er ook schade ontstaan die is toe te schrijven aan complicaties of risico’s van de behandeling zelf. Dat is niet te voorkomen. Met de uitkomsten van het onderzoek wil de Orde samen met de NVZ vereniging van ziekenhuizen, de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie, Nederlandse Federatie van Universitair medische centra en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland op 12 juni 2007 een gericht actieplan presenteren.

Let op: vermijdbaar is niet hetzelfde als verwijtbaar. Het onderzoek naar onbedoelde schade in ziekenhuizen richtte zich op het optreden van onbedoelde schade en de mate waarin deze mogelijk voorkomen had kunnen worden. Het onderzoek zegt niets over verwijtbaarheid.